Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Миллий валютадаги пул маблағлари – бу давлат томонидан 
метал ва қоғозларда қиймати ифодаланган, муомала, айирбошлаш, 
баҳолашда умумий эквивалент ролини бажарарувчи махсус банк 
белгилари. Пул белгилари бўлиб бизнинг мамалакатимизда сўм ва 
тийинлар ҳисобланади. 

Чет эл мамлакатлари пул маблағлари – бу ўзга давлатларнинг 
метал ва қоғозларда қиймати ифодаланган, муомала, айирбошлаш, 
баҳолашда умумий эквивалент ролини бажарарувчи махсус банк 
белгилари. Уларга АҚШ доллари, Англия фунт стерлинги, ЕВРО ва 

---

бошқалар мамлакатларнинг миллий валюталари киради. Чет 
элмамлакатлари валюталаридан ўзаро ҳисоб-китобларда фойдаланиш 
давлатлараро келишувларга асосан амалга оширилади. 
Турган жойига қараб пул маблағлари қуйидаги гуруҳларга 
бўлинади: 

Кассадаги пул маблағлари – бу корхонанинг кунлик эҳтиѐжлари 
учун зарур бўлган, турли мақсадлар ва манбалардан келиб тушган, 
белгиланган муддатлар ва миқдорларгача сақланадиган кассадаги пул 
маблағлари. Кассада сақланиши мумкин бўлган пул маблағларининг энг 
кичик миқдори касса лимити деб аталади ва у корхона томонидан 
аниқланиб, хизмат қилувчи банк билан тузилган шартномада 
кўрсатилади.

Йўлдаги пул маблағлари – бу корхона кассасидан банкга турли 
йўллар билан топширилган, масалан инкассаторлар орқали, алоқа 
бўлими орқали, банкнинг кечки кассалари орқали, лекинда ойнинг 
охирида ҳали ҳисоб-китоб счѐтига кирим қилинганлиги банк кўчирмаси 
билан тасдиқланмаган пул маблағлари. Пул маблағлари ҳисоб-китоб 
счѐтига кирим қилинган кундан бошлаб улар йўлдаги пул маблағлари 
гуруҳидан чиқарилади. 

Банкдаги пул маблағлари – бу корхонанинг хизмат қилувчи 
банкларда очилган депозит счѐтларида сақланаѐтган пул маблағлари. 
Корхона битта асосий, ҳоҳлаганча махсус депозит счѐтларни хизмат 
қилувчи банкларда очиши ва уларда ўз пул маблағларини сақлаши 
мумкин. Чет эл валютаси билан муомаларга эга бўлган корхоналар 
хизмат қилувчи банкларда битта асосий ва ҳоҳлаганча махсус валюта 
счѐтларини, масалан, конвертация учун, консигнацион товарлар учун ва 
бошқа мақсадлар учун, очишлари мумкин. 
Пул 
маблағлари бўйича бухгалтерия ҳисобининг асосий 
вазифалари бўлиб қуйидагилар ҳисобланади: 

Пул маблағлари ҳолати ва ҳаракати устидан доимий назоратни 
олиб бориш; 

Пул маблағларини кассадан ўз вақтида банкга топширишни 
назорат қилиш; 

Кассада пул маблағларининг белгиланган минимал миқдоридан 
кўп миқдоридаги пул маблағларини туриб қолишига йўл қўйилмасликни 
назорат қилиш; 

Пул маблағларидан мақсадли фойдаланишни назорат қилиш; 

Пул маблағлари ҳаракатини ўз вақтида ва тўғри тегишли 
ҳужжатлар билан расмийлаштириш; 

Пул маблағлари бўйича моддий жавобгарликни ўрнатиш, моддий 
жавобгар шахсларнинг фаолиятини доимий назорат қилиб бориш; 

---


Пул маблағларини бутлигини, талан-тарож бўлиб кетмаслигини 
доимий назорат қилиш, бунинг учун уларни қонунда белгиланган 
муддатларда ( ҳар ойда) инвентаризациясини ўтқазиш ва бошқалар.