Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти «Менежмент ва статистика» кафедраси



Download 1,42 Mb.
bet21/89
Sana25.02.2022
Hajmi1,42 Mb.
#297559
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   89
Bog'liq
2 5352782019761800423

Сифат - бу махсулотнинг (хизматнинг) белгиланган ёки тахмин килинадиган эхтиёжларни кондириш кобилиятини шакллантирувчи хоссалар ва курсаткичлар мажмуасидир.
Махсулот - фаолият ёки жараёнлар натижаси.
Эхтиёжлар - одатда хоссаларда ёки ушбу хоссаларнинг микдорий курсатгичларида намоён булади. Эхтиёжлар функционал нафлилик, хавфсизлик, эксплуатацияга тайёрлик, ишончлилик, иктисодий омиллар ва атроф мухитни химоялаш каби белгиларни уз ичига олишлари мумкин.
Класс (сорт, нав) - хоссалар ёки уларнинг курсатгичларига таллукли булган ва худди шундай функционал фойдаланиш учун кузда тутилган махсулот (хизматлар) буйича эхтиёжларнинг турли мажмуаларини хисобга оладиган таккослашнинг нисбий курсатгичи.
Сифат халкаси (сифат спирали) - махсулот (хизмат) сифатига турли боскичлардан, яъни эхтиёжларни аниклашдан то уларни кондиришини бахолашгача булган боскичларда таъсир утказувчи узаро боглик фаолият турларининг схематик модели.
Сифат тизими - сифатнинг умумий бошкарувини амалга оширилишини таъминлашга каратилган ташкилий таркиб, масъулият, процедура, жараёнларнинг мажмуаси.
Сифатни текшириш - сифат сохасидаги фаолиятни ва натижаларни режалаштирилган тадбирларга мувофиклигини аниклаш имконини берувчи мунтазам ва мустакил тахлил.
Сифат назорати - улчовларни амалга ошириш ва белгиланган талаблар билан таккослашга каратилган харакатлар.
Ишончлилик - махсулотнинг талаб килинган функцияларни белгиланган шароитда белгиланган вакт давомида бажариш кобилияти.
Номувофикллик - белгиланган талабларнинг бажарилмаслиги.
Нуксон - белгиланган эксплуатация талабларнинг бажарилмаслиги.
Собик Совет Иттифоки давлатларида хам сифатни таъминлаш ва бошкариш харакати кенг таркалган эди. Сифатни таъминлаш буйича мунтазам тизим Саратов вилоятида 1955 йилда вужудга келди.Ушбу тизимнинг асосий тамойили - бу нуксонсиз махсулот ишлаб чикариш ("бездефектное изготовление продукции" БИП), яъни бевосита ижрочиларнинг ишлаб чикарилган махсулот учун масъулияти. БИП тизими хар бир иш жойида сифатни юкори даражасига эришишга каратилган эди ва уни жорий килиш аввало ишчиларни кизиктириш, иш жойини ва шароитларини такомиллаштириш, хар бир ижрочининг иш сифатини назорат килиш ва бахолаш усулларини яратиш билан боглик булган. Сифатни микдорий курсатгичларидан бири - бу махсулотни техник назорат ходимларига биринчи такдимдан топшириш фоизидир.
Ушбу курсатгич нуксонсиз мехнат тизимига асос солган булиб, хар бир ижрочининг мехнат фаолиятини махсулот сифатига богланишига олиб келади. Шуни кайд килиш жоизни, биринчи такдимдан топшириш курсатгичнинг такомиллашган шакли хозир хам куп ташкилотларда кулланиб келинмокда, чунки унинг асосий афзалликлари -соддалик ва ахборотлилик - хозирги вактда хам катта ахамиятга эга.
Саратов тизимининг такомиллашуви Горький шахри корхоналарида "Сифат, ишончиллилик, ресурс биринчи махсулотдан" (КАНАРСПИ) тизимини вужудга келтирди. Ушбу тизимнинг мазмуни махсулот яратиш йулга куйиш кунидан бошлаб унинг сифати, ишончлилиги ва узок муддат хизмат килишини таъминлаш буйича конструкторлик, технологик ва ташкилий тадбирларни комплекс равишда тадбик килишдадир. Ушбу тизим бутун технологик жараёнининг юкори сифатли махсулот чикаришга мунтазам равишда мослаштиришни максад килиб куйган эди. БИП тизимидан асосий фарки эътиборни мехнат сифатига эмас, балки ишлаб чикаришни ташкилий - технологик сифатларига каратишдан иборат эди.
Сифатини бошкаришнинг яна бир узига хос тизими "моторесурсни ошириш буйича ишларни илмий ташкил килиш" (НОРМ) деб аталади. Ушбу тизимнинг асосий элементларига куйидагилар киритилади:

  • ишлаб чикарилган материалларнинг ишончлилиги махсус таянч нукталари оркали йигилиш ва кайта ишлаш;

  • махсулотни яратиш сохасидаги жахон тажрибасини урганиш, уни ижодий ёндашув асосида корхонага мослаштириш имконини махсус тузилган илмий булинмалар томонидан тадкикот килиш;

  • моторларнинг сифати ва хизмат муддатини ошириш буйича илмий изланишларга ишлаб чикариш фаолиятини буйсиндириш;

  • ишчи ва хизматчилар малакасини доимий равишда ошириш;

  • эришилган сифат даражасини саклаб колишнинг ташкилий - техник чораларини доимий равишда амалга ошириш;

  • махсулот аттестациясини жорий килиш;

  • махсулотларни ишлатувчи истеъмолчилар билан биргаликда моторлар ишончлиги ва хизмат муддатини ошириш чораларини ишлаб чикиш:

80-йилларда "махсулот сифатини бошкаришнинг комплекс тизими" (КСУКП) харакати саноатнинг барча сохаларда кенг кулланилди.
Ушбу тизимнинг асосий хусусиятига корхона стандартларини жорий килиш ва уларга катъий риоя килиш киради. Мазкур тизим олдинги сифатни бошкариш тизимларнинг барча ижобий томонларини уз ичига камраб олган эди.
Махсулот сифатини бошкариш комплекс тизимида сифат даражасини ошириш асосий максад килиб кабул килинган эди ва бу максадга куйидагилар оркали эришиш кузда тутилган:

  • олий сифат категорияли янги махсулотларни яратиш ва ишлаб чикаришга жорий килиш;

  • ишлаб чикариш ассортиментида олий сифат категорияли махсулот хиссасини доимий равишда ошириб бориш;

  • ишлаб чикарилаётган махсулотларни доимий равишда мукаммаллаштириш;

  • давлат стандартларига мослаштирилган корхона стандартларини жорий килиш;

  • махсулот аттестациясини утказиш;

  • ходимларни моддий ва маънавий кизиктиришнинг барча жабхаларини махсулот сифатига боглаш;

  • сифатни назорат килиш ва бахолаш усулларини такомиллаштириш.

Мазкур тизим биринчи маротаба ишлаб чикариш корхонанинг узига хослигини ва максадлари хусусиятларини хисобга оладиган булди. Масалан: хар бир корхона уз имконидан келиб чиккан холда ассортимент ва сифат сиёсатини ишлаб чикиш имконига эга булди. Бундан ташкари корхона стандартларининг сони ва таркиби мустакил равишда танланишига асос яратилди. Уз навбатида ушбу тизим корхоналар эркинлигини ва мустакиллигини оширишга шароит яратиб берди.
Махсулот сифатини ошириш комплекс тизимининг ижобий томонлари унинг саноатда, курилишда, транспортда ва савдода жорий килинишига сабаб булди.
Аммо, Совет Иттифокида хукм сураётган маъмурий-буйрукбозлик бошкарув тизими сифатни бошкариш тизимларининг муваффакиятли фаолият курсатишига тускинлик килди. Авваламбор, барча корхона ва ташкилотлар давлат тасарруфида булганлигини ёддан чикармаслик зарур. Демак давлат хужалик юритувчи субъектларининг мустакил булишидан манфаатдор булмаган. Иккинчидан, маъмурий бошкарув тизимида барча курсаткичлар юкоридан белгиланган ва корхона имконияти хамда максадлари билан умуман хисоблашилмаган.
"Эришилгандан режалаштириш" кораланган усули корхоналарга бажариб булмайдиган курсаткичлар белгиланишига олиб келди ва корхоналарни мавжуд имкониятларини охиригача ишлатмасликка мажбуд килди.
Бундан ташкари мустабид тизимда инсон эркинлигининг бугилиши унинг ташаббускорлиги, тадбиркорлиги каби фазилатларининг кенг ривожланишига тускинлик килди.
Бозор муносабатларнинг шаклланиши бундай тусикларни бузиб ташлади. Корхона, ташкилотлар ва алохида тадбиркорлар бозор талабларини тула кондириши учун сифатни бошкариш тизимларини яратишга манфаатлидирлар. Шу сабабли юкоридаги тизимларнинг ижобий томонларини такомиллаштириш, замонга мослаштириш ва оммавий куллаш давр талаби деб таъкидласак муболага булмайди.




  1. Download 1,42 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   89




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish