Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти бухгалтерия ҳисоби ва аудит кафедраси

4-чизма. Ишлаб чиқариш харажатлари ва олинган тайёр махсулотлар ҳисобини хужжатлаштиришнинг схематик кўриниши.


Жумладан материал харажатлар - юк хати (талабнома), материал қийматликларни ҳисобдан чиқариш далолатномалари билан, меҳнат ҳақи - табель, бажарилган ишларни топшириш ва қабул қилиш далолатномалари билан, чет ташкилотлар томонидан кўрсатилган иш ва хизматлар - бажарилган иш ва хизматлар бажарилган ишларни топшириш, қабул қилиш далолатномалари билан, асосий воситалар амартизацияси - бухгалтерия маълумотномалари ва бошқа тегишли хужжатлар билан расмийлаштирилиб йиғма хужжатлар, хисоб регистрларига туширилади.

3. 
   Бюджет ташкилотларида товар(иш, хизмат)лар ишлаб чиқариш харажатлари ва сотиш ҳисобини ташкил этиш.
   

Бюджет ташкилотларида маҳсулот (иш ва хизмат)лар ишлаб чиқариш билан боғлиқ харажат­лар 090 “Товар (иш, хизмат)ларга харажатлар” субсчётида акс эттирилади. Бу субсчётнинг дебет томонида маҳсулот (иш ва хизматлар)ни хақиқий таннарҳи, кредит томонида қабул қилинган маҳсулот(иш ва хизматлар)ни режа таннарҳи бўйича кирими, таннарҳ тафовути ёки ҳисобдан чиқарилиши акс эттирилади.
090 –“Товар (иш, хизмат)ларга харажатлар” субсчёти бўйича ой охиридаги қолдиқ тугалланмаган ишлаб чиқаришнинг таннархини кўрсатади. Аналитик ҳисоб харажатларнинг турлари ва чиқарилаётган маҳсулотларнинг турлари бўйича 292-сон шаклдаги жорий ҳисоблар ва ҳисоб-китоблар дафтарида (карточкасида) юритилади.
Бухгалтерия ўтказмалари матрицаси :

№	Муомалалар мазмуни	Дт	Кт	Асос бўлувчи хужжат
1	Махсулот(иш ва хизматлар ишлаб чиқариш жараёнида материаллар сарфланганда	090	06 счётнинг тегишли субсчётлари	Юк хати(талабнома), ҳисобдан чиқариш далолатномалари ва бошқалар
2	Маҳсулот(иш ва хизмат)лар ишлаб чиқаришда банд бўлган ходимларга иш ҳақи ҳисобланганда	090	173	Табел ёки далолатномалар
3	Маҳсулот(иш ва хизмат)лар ишлаб чиқаришда банд бўлган ходимларга ҳисобланган иш ҳақига нисбатан ягона ижтимоий тўлов ажратмалари ҳисобланганда	090	161	Бухгалтерия маълумотномаси
4	Бошқа корхона ва ташкилотлар томонидан маҳсулот(иш ва хизмат) лар ишлаб чиқаришда ҳизматлар кўрсатилганда	090	15 счётнинг тегишли субсчётлари	Бажарилган ишларни топшириш, қабул қилиш далолатномаси
5	Маҳсулот(иш ва хизмат)лар ишлаб чиқаришда фойдаланилган асосий воситаларга эскириш ҳисобланганда	090	02 счётнинг тегишли субсчётлари	Бухгалтерия расчётлари, маълумотномаси
6	Маҳсулот(иш ва хизмат)лар ишлаб чиқариш жараёнида билвосита (умумишлаб чиқариш характеридаги харажатлар) тақсимланганда	090	210	Бухгалтерия маълумотномаси
7	Ишлаб чиқариш жараёни натижасида маҳсулот ҳисоб ( режа) таннарҳида қабул қилинганда	050	090	Юк хати, кирим ордери
8	Махсулот (иш ва хизмат) ишлаб чиқариш режа таннарҳи билан ҳақиқий таннарҳи ўртасида салбий тафовут аниқланганда (режа таннарҳи паст, хақиқий таннарҳи юқори)	050	090	Бухгалтерия маълумотномаси
9	Махсулот (иш ва хизмат) ишлаб чиқариш режа таннарҳи билан ҳақиқий таннарҳи ўртасида салбий тафовут аниқланганда (режа таннарҳи юқори, хақиқий таннарҳи паст) – фарқ сумма қизил ёзувда акс эттирилади	050	090	Бухгалтерия маълумотномаси