Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти бухгалтерия ҳисоби ва аудит кафедраси

Бухгалтерия ўтказмалари матрицаси :

№	Муомалалар мазмуни	Дт	Кт	Асос бўлувчи хужжат
1	Ташкилотлар томонидан мажбурий суғурта қилиш шартномаси бўйича суғурта мукофоти суммаси ҳамда суғурта мажбуриятлари билан боғлиқ бошқа мажбуриятларни ҳисобланиши	231, 241, 251, 261 ёки 271 субсчётларнинг тегишлиси	154	Бухгалтерия маълумотномаси
2	Ҳисобланган мажбурий суғурта қилиш шартномаси бўйича суғурта мукофоти суммаларини, шунингдек бошқа суғурта мажбуриятларининг тўланиши	154	232 ёки 11 – счётнинг тегишли субсчётлари	Шахсий ҳисобварақдан кўчирма
3	Суғурта шартномасига асосан ходимга ҳисобланган суғурта қопламаси суммасига	154	179	Бухгалтерия маълумотномаси
4	Суғурта шартномасига асосан ходимга ҳисобланган суғурта қопламаси суммаси ташкилотга ўтказиб берилганда	119	154	Шахсий ҳисобварақдан кўчирма
5	Ходимга ҳисобланган суғурта қопламаси суммаси кассага кирим қилинганда	120	119	Шахсий ҳисобварақдан кўчирма, касса кирим ордери
6	Ходимга ҳисобланган суғурта қопламаси суммаси кассадан тўлаб берилганда	179	120	Касса чиқим ордери

Ташкилотнинг ихтиёрига вақтинчалик тушган ва маълум шартлар бажарилгандан кейин қайтарилиши лозим бўлган суммалар ҳисоби бухгалтерия ҳисобида алоҳида акс эттирилади. Бу муомалалар асосан суд, прокуратура, ички ишлар органларида содир бўлади. Яъни жиноят ишлари бўйича дастлабки суриштирув жараёнида олинган маблағларни бунга мисол қилиб айтиш мумкин. Бюджет ташкилотларида ихтиёрига вақтинчалик тушган ва маълум шартлар бажарилгандан кейин қайтарилиши лозим бўлган маблағлар бухгалтерия ҳисобида 155 “Бюджет ташкилотининг ихтиёрида вақтинча бўладиган маблағлар бўйича ҳисоб-китоблар” субсчётида юритилади. Бу счётнинг кредит томонида ташкилотнинг ихтиёрига вақтинчалик тушган суммалар, дебет томонида бу суммаларни қайтарилиши, ҳисобдан чиқарилиши акс эттирилади.