Ta’lim vazirligi o. Y u. R a s h I d o V, I. I. A L i m o V

Xalqaro kredit. 
Bu kreditlarni  paydo bo'lishiga obyektiv asos bo'lib 
xo'jalik  hayotining  baynalminallashuvi va  xalqaro  davlat  shakllarining 
vujudga  kelishi  sabab  bo'ldi.
Xalqaro  kredit  —  bu  ssuda  kapitalini  xalqaro  iqtisodiy  m uno- 
sabatlardagi harakatidir.  B unda bir davlat tom onidan ularning banklari, 
yuridik  shaxslari  to m on id an   boshqa  davlat  hukum atiga,  banklariga 
yoki  boshqa  yuridik  shaxslariga  m uddatli  h am d a  to'lovlilik  asosida 
beriladigan  kreditlar  tushiniladi.
Xalqaro  kredit  quyidagi  belgilari  bilan  ajralib  turadi;

---

—  kreditorlar  va  qarz  oluvchilar  b o ‘lib  xususiy  yuridik  shaxslar 
(banklar,  kompaniyalar  va  firmalar),  davlat  tashkilotlari  va  xalqaro 
valuta  krediti  institutlari  b o ‘lishi  m um kin;
—  qarz mablag‘lari qarz oluvchi  mamlakatda foiz keltiruvchi  kapital 
sifatida  ishlatiladi;
—  ssuda  foizi  manbasi  b o ‘lib  qarzdo r-m am lak atdag i  yo llanm a 
ishchilar  m ehnati  hisoblanadi.
Xalqaro  kredit  ichki  kredit  bilan  uzviy  aloqalar b o ‘ladi  va  qiymat 
shakllarini  almashinish jarayonidagi  kapital  harakatining  barcha  bos- 
qichlarida  ishtirok  etadi.
Xalqaro  kredit  xalqaro  iqtisodiy  m unosabatlar  m uhitida  ssuda 
kapitalining  harakatidan  kelib  chiqqan  holda  o ‘ziga  xos  funksiyalarni 
bajaradi;
— 
kengaytirilgan  takror  ishlar  chiqarishni  ta ’minlash  maqsadida 
m am lakatlar  orasida  kapitalni  qayta  taqsimlaydi;
—  turli valutalarga asoslangan  naqd  pulsiz  toMovlarni  rivojlantirish 
orqali  xalqaro  hisob-kitoblar  m uhitida  m uom ala  xarajatlarini  tejaydi.
Kapitalning  markazlashuvi  va jam g ‘arilishini  kuchayishiga  xizmat 
qiladi.
Xalqaro  xususiy  va  firm a  kreditlari  xalqaro  iqtisodiy  m u no sa- 
batlardagi  tijorat kreditlarining bir ko‘rinishi b o ‘lib bir mamlakat firmasi 
tom onidan  ikkinchi  mamlakat  firmasiga  tovarlarni  kechiktirib  to'lash 
huquqini  beradi,  Bunday  kredit  o ‘tkazuvchan  veksel  (tratta)  bilan 
hujjatlashtiriladi.  Firm a  kreditlari  ochiq  raqam   orqali  ham  hisob- 
kitob  qilinishi  mumkin.  Bugungi  kundagi  firma  kreditlari  zamonaviy 
shakli  e k sportyorlardan  im p o rty orlarig a  b erilad igan  kredit  shakli 
hisoblanadi.
Firm a  kreditlarining  foiz  stavkalari  bozor  stavkalariga  nisbatan 
past  bo'ladi,  chunki  eksportni  kreditlash  tizimi  davlat  to m o n id an  
subsidiya  qilinadi.