shakllantirish hamda ularning sarflanishi yuzasidan
vakolatga ega davlat
moliya tizimi institutlari budjet-soliq va boshqa moliya dastaklarining
yig‘indisidan iboratdir.
O lim ning fikricha moliya siyosati m exanizm ida davlat moliya
dastaklarining yagonaligi t a ’kidlanadi. Buning asosiy omili sifatida
jam iyatda moliya dastaklarini faqatgina vakolatli davlat moliya insti
tutlari amalga oshirishi keltiriladi.
Mohiyati jihatdan moliya siyosati juda murakkab ham da nozikdir.
Moliya siyosatini ishlab chiqishda mamlakatdagi pul-kredit siyosati,
valuta munosabatlari ham da fond bozoridagi faoliyat ham hisobga
olinadi. Agar moliya siyosatidagi turli tamoyillar umumlashtirilsa, u
holda asosiy tamoyillar quyidagilardan iborat b o ‘ladi:
— har bir jamiyatda obyektiv iqtisodiy qonunlarning mavjudligi
va ularning doimiy ravishda harakatda bo'lishi;
— moliya siyosatining um um iy konsepsiyasini ishlab chiqish, uning
asosiy yo'nalishlari, maqsadi va vazifalarining aniqlab olinishi;
— davlat moliya faoliyatini va iqtisodiyotning boshqa subyektlari
faoliyat ini boshqarish ham d a bu sohada yuksak rivojlangan davlat -
larning tajribasi va mahalliy tajribani oqilona uyg‘unlikda olib borilishga
erishishni t a ’minlash;
— adekvat moliya mexanizm ini tashkil etish.
Yuqoridagilardan xulosa qilish mumkinki, moliya siyosati iqtisodiy
siyosatining tarkibiy qismi boMishi bilan bir qatorda uning har bir
tam oyili maqsadliligi bilan ajralib turadi. Shuning u c h u n moliya
siyosatining asosiy vazifalarini k o ‘rsatib o'tish mumkin:
— jam iyatda imkoniyat darajasida ko‘p miqdordagi moliya resurs-
larini shakllantirishga erishish;
— davlat miqyosida moliya resurslarining taqsimlanishi va sarfla-
nishida oqilona ham da sam arador tizimini shakllantirish;
— jam iyatdagi iqtisodiy rivojlantirish va ijtimoiy jarayonlarni
tartibga solib turish ham da rag‘batlantirishda moliya usullaridan keng
foydalanishni tashkil etish;
— jamiyatdagi m uhim ijtimoiy-iqtisodiy sohalarni rivojlantirish
m aqsadida moliya resurslarining markazlashuvini amalga oshirish;
— moliya tizimida barcha b o ‘g ‘indagi budjetlarning darom ad va
xarajatlarini muvozanatlantirish ham da budjet profisitiga erishish;
— iqtisodiy rivojlantirish b o ‘yicha davlat siyosatidagi strategiya
va m aqsadlarning o'zgarishi asosidagi faol moliya mexanizmini ishlab
chiqish ham d a amalga oshirish;
—
moliya tizimidagi o ‘zgarishlarni o 'z m udd atid a anglab oladigan,
ishchan va tajribali mutaxassislar tayyorlash ham d a qayta tayyorlash
orqali sam arador moliyani boshqarish tizimini tashkil etish.
M oliya siyosati davlat iqtisodiy siyosatining asosiy tarkibiy qismi
hisoblanadi. JJshbu siyosatda iqtisodiyotni rivojlantirish y o ‘nalishlari
aniqlashtiriladi, moliya resurslarining um um iy miqdori, uni tashkil
etadigan manbalari, shakllangan moliya resurslarining taqsimlanishi
va sarflanishi ham da ushbu jaray o n da moliya usullaridan foydalanish
o'z aksini topadi.
Shuni ta ’kidlash lozimki, m oliya siyosati davlatning faoliyat ko'r-
satishida nisbatan mustaqil soha hisoblanadi.
Amalga oshirishda k o‘zda tutilgan chora-tadbirlarning xususiyati
ham da yuzaga chiqarish m uddatlariga asosan moliya siyosatini ikki
yo'nalishdagi siyosatga ajratish m umkin:
1. Strategiya yo‘nalishidagi moliya siyosati.
2. Taktik yo'nalishidagi moliya siyosati.
Moliya siyosatining asosini strategik yo'nalishdagi moliya siyosati
tashkil etadi. U shbu siyosat m oliya siyosatini uzoq va o 'r ta m uddatli
yo'nalishi hisoblanib, u davlatning iqtisodiy rivojlanish faoliyati h a m
da m am lakat ijtimoiy sohasining xususivatlaridan kelib chiqib kelajak-
da k o 'z d a tutilgan asosiy vazifalarning amalga oshirilishini moliya
resurslari bilan t a ’m inlanishi yuzasidagi moliya chora-tadbirlarin ing
yig'indisidir.
Davlat o 'z vaqtida moliya siyosatining strategik yo'nalishlarini
amalga oshirish maqsadida moliya m unosabatlarining taktik yo 'n a-
lishlaridan foydalanadi. M oliya siyosatining taktik yo'nalislu
Do'stlaringiz bilan baham: 
