Ta’lim vazirligi o. Y u. R a s h I d o V, I. I. A L i m o V

M V =   Py,
bunda:  M  —  pul  massasi;  V —  darom adning  aylanish  tezligi;  P  — 
narxlar  darajasi;  y   —  real  darom ad  m e ’yori  (oqimi).
Pullami monetaristlar takror ishlab  chiqarishning hal qiluvchi  omili 
sifatida  ko‘rib chiqishadi,  shuning uchun davlatning pul-kredit sohasini 
n o to ‘g‘ri tartibga solishi,  ularning fikricha,  iqtisodiy tanazzulni  keltirib 
chiqarishi  mumkin.
Bunday  tanazzulning  oldini  olish  uchun,  birinchidan,  pul  mas- 
sasining  o'sishi  su r’atlarini  yiliga  3—4%  gacha  pasaytirish  zarur  (bu 
A Q SH   milliy  darom adining o ‘rtacha  o ‘sish  su r’atlariga to ‘g ‘ri  keladi). 
Shunisi  xarakterliki,  bunday  sur’atlar  iqtisodiy  konyunkturaning joriy 
holatidan q a t’i  nazar tavsiya etiladi,  chunki,  monetaristlarning fikricha, 
qabul  qilingan  qarorlarning  t a ’siri jiddiy  kechikadi  va  ularning  bosh- 
lang'ich  maqsadiga  putur yetkazadi.  Ikkinchidan,  davlatning  iqtisodiy 
funksiyalarini  cheklash:  davlat sektori  miqdorlarini  kamaytirish,  davlat 
xarajatlarini,  shu jum ladan,  ijtimoiy ehtiyojlarga xarajatlarni  qisqartirish 
kerak  (bu  virik  biznesning  manfaatlariga  obyektiv  xizmat  qiladi).
1969— 
1970-yillarda  va  70-yillarning  ikkinchi  yarm ida  A Q SH , 
Angliva,  G F R ,  Yaponiyada  va  boshqa  ayrim  mamlakatlarda  m on e- 
taristik tavsiyalarni  amalda q o ‘llanishga urinishlar bo'ldi.  Hisobga olish 
stavkasi jiddiy oshirildi  (17—2ü%gacha),  ilgari  natsionalizatsiya qilingan 
korxonalarning qisman qaytadan xususiylashtirilishi va shu kabi tadbirlar 
amalga  oshirildi.  Biroq  inflatsiya  bilan  kurashda  erishilgan  shubhasiz 
yu tuqlarg a  q a ra m asd a n   kapitalizm n in g   rivojlanishidagi  tanazzulli 
pasayishlarning  to ‘liq  oldini  olib  b o ‘lmadi  —  1980— 1982-yillardagi 
tanazzul  shundan  yaqqol  dalolat berdi.  Bir qator mam lakatlarda ushbu 
tanazzul  urushdan  keyingi  davrdagi  nafaqat  eng  uzoq  davom  etgan, 
shu bilan birga eng teran tanazzul b o id i.  Monetaristik chora-tadbirlar,

---

shubhasiz,  m ehnatkashlar real  darom adlarining harakatiga h a m   salbiy 
t a ’sir  ko'rsatdi.  Shunday  qilib,  hozirgi  m onetarizm   qo'yilgan  vazifani 
to'liq  hal  qila  olmadi.
Bu  shuning  uch u n   yuz  berdiki,  m o n etarizm   kapitalistik  ishlab 
chiqarishning  tub  m uam m olaridan,  a w a lo   va  asosan  k red it-p u l  m u o - 
malasi  sohasidan  ajratib  abstraklashtirildi.