Ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti



Download 0,61 Mb.
bet2/27
Sana01.01.2022
Hajmi0,61 Mb.
#282103
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   27
Bog'liq
TAT-2019-NAMANGAN-Uslubiy ko'rsatma

Amaliy mashg‘ulot №1

Mavzu: Ovoz, grafik va matnli axborotlarni kodlash.
Ishning maqsadi: Ovoz, grafik va matnli axborotlarni kodlashni o‘rganish.

Nazariy ma’lumotlar: EHMda saqlanadigan eng kichik axborot o‘lchov birligi bit deb qabul qilingan. 8 bitdan iborat ketma-ketlik bayt (inglizcha byte- belgi degani) deb ataladi. Har bitta belgi uchun kompyuter xotirasidan 1 bayt joy ajratiladi. Shunday qilib, 8 ta 0 va 1 raqamlaridan tashkil topgan ketma- ketliklar jami 256 ta bo‘lib, ular 256 xil turli belgilarni kodlash, masalan, kirill va lotin alifbosining katta va kichik harflarini, raqamlarni, tinish belgilarni va boshqalarni kodlash imkonini beradi.

Bit va baytlardan tashqari quyidagi kattaroq birliklardan ham ikkilik ma‘lumotlarda axborotning miqdorini o‘lchash uchun foydalaniladi:

1 Kbayt = 210 bayt = 1024 bayt (taxminan 1 ming bayt)

1 Mbayt = 220 bayt (taxminan 1 mln bayt)

1 Gbayt = 230 bayt (taxminan 1 mlrd bayt)

Kiritilayotgan belgi yoki harfni kompyuter “tanishi” uchun, ular xotirada saqlanishi o‘z-o‘zidan ma’lum. Lekin bunday belgi yoki harflarning ikki ming xil ko‘rinishlarini saqlash lozim, bu esa o‘z navbatida ularni xotirada saqlash uchun o‘ta qiyin muammoni yuzaga keltiradi. Shuning uchun bu belgilar (rus, lotin alifbosi harflari, tinish belgilari, arifmetik amal belgilari va h.k.) mashinada sonlar (0 va 1) bilan kodlanadi.

Axborotni ma’lum bir qonun-qoida asosida kompyuterda qayta ifodalash kodlash deyiladi.

Deyarli barcha zamonaviy kompyuterlarda har bir belgiga 8 bit (1 bayt) ketma-ketlik mos keladi. Masalan, I harfiga 11101001, L harfiga 11101100, K harfiga 11101011, D harfiga 11100100, M harfiga 11101101 va h.k. kodlari mos keladi.

Masalan, “ILM” so‘zi 24 bitdan iborat quyidagi ketma-ketlik bilan kodlanadi: 111010011110110011101101,

11101001 1110110C11101101

v 4 v J 4 v /

I L M

Eski telegrafda, masalan, axbarot Morze alifbosi bilan, ya’ni nuqta va tirelar ketma-ketligi ko‘rinishida kodlashtirilar va yozilar edi.



Kompyuter ixtiyoriy harfni “tanishi” uchun uning xotirasiga harflar har xil usulda yozilgan bo‘lishi kerak. Shuning uchun darslikdagi matn harflarini kompyuter tanishi uchun uning xotirasiga harf va belgilarning taxminan 2 ming xil ko‘rinishlarini saqlash kerak. Bu juda mushkul va qimmatga tushadigan ish. Bi jarayonlarni soddalashtirish uchun barcha harflarni 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 raqamlari bilan almashtirish mumkin. Shu yo‘sinda tanish belgilarni ham raqamlar orqali kodlash imkoniyati bo‘ladi. Masalan, nuqtani 36, vergulni 37 bilan va h.k. Ko‘pgina zamonaviy kompyuterlarda har bit belgiga 8 bitlik (1 bayt) ketma - ketlik mos qo‘yiladi. 8 ta nol va birlardan tashkil topgan turli ketma-ketliklar jami 28=256 ta bo‘lib, ular 256 xil turli belgilarni kodlash, masalan, lotin, rus, alifbosining katta va kichik harflari, raqamlar, tinish belgilar va boshqa belgilarni kodlash imkonini beradi.

Nol va birlar ketma-ketligi bilan grafik axborotlarni ham kodlash mumkin. Gazetadagi rasmga diqqat bilan razm solsangiz u mayda nuqtalardan tashkil topganligini ko‘rasiz. Turli poligrafiya uskunalarida bu nuqtalarning zinchligi turlicha bo‘ladi. Masalan, “Toshkent oqshomi” gazetasida rasm “xalq ta’limi” jurnalidagi rasmga qaraganda aniqroqdir. Ko‘pcilik gazetalardagi rasmlarda bir santimetrlik uzunlikda 24 ta nuqta bo‘ladi, ya’ni 10X10 santimetrli rasm taxminan 57600 nuqtalardan iborat. Agar bular faqat oq va qorq nuqtalardan iborat bo‘lsa, u holda ularning har birini 1 bit bilan kodlasa bo‘ladi. Agar nuqtalar har xil bo‘lsa, u holda bitta nuqtaga bir bit etarli bo‘lmaydi. Ikki bit bilan nuqtaning to‘rt xil rangini: 00-oq, 01-ochkulrang, 10-to‘q kulrang, 11-qora rangni kodlash mumkin. Uch bit 8 xil rangni, 4 bit 16 xil rangni kodlash imkoninni beradi va h.k.




Download 0,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   27




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish