Talim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS
TALIM VAZIRLIGI
ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT
TEXNIKA UNIVERSITETI OLMALIQ FILIALI
“Konchilik ishi ” kafedrasi

MUSTAQIL ISH

“Geomexanika” FANIDAN


Bajardi: 3ds-19 KI Rahmonaliyev.F
Tekshirdi: Tashqulov.A
Olmaliq 2022-yil

Mavzu:Karyerning geometrik parametrlari. Karyerlar bortlarining turg’unligi sifati

Reja
1.Karyerning asosiy elementlari


2.Karyer va pog’ona elementlari


3.Karyerning bosh parametrlari.


Xulosa


Foydalanilgan adabiyotlar
Karyer haqida tushuncha.
Erning ustki qismida ochiq kon ishlari olib borilishi natijasida katta chuqurliklar paydo bo’ladi. CHuqurliklarning yigindisi karyer (ochiq kon ishlari korxonasi) deb aytiladi. Bu chuqurliklarning ko’ndalang kesimi chegarasi tutashmagan bo’ladi.
Ma’muriy-xo’jalik tushunchasida esa karyer deb konni ochiq usulda qazib olishni tashkil etadigan kon korxonasiga aytiladi.
Foydali qazilmalarni, qoplovchi va o’z ichiga oluvchi tog’ jinslarini qazish ishlari tabaqalangan holda yuqoridan pastga qarab olib boriladi. Natijada qazish ishlari olib borilayotgan tog’ jinslari massivi pog’ona shaklini egallaydi. 3 3 "
Alohida qazish, yuklash va tashish vositalariga ega bo’lgan (ta’minlangan) va pog’ona shaklidagi ishchi yuzaga ega bo’lgan tog’ jinsi qatlamining bir qismiga pog’ona deyiladi.
Har bir pog’ona unda transport vositalarining gorizont bo’yicha joylashuviga mos keluvchi balandlik belgisi bilan xarakterlanadi. Pog’ona belgilari absolyut, ya’ni mutlaq (dengiz sathiga nisbatan) yoki shartli (yuzadagi doimiy punktga nisbatan) bo’lishi mumkin.
Alohida qazish vositalari bilan qazib olinadigan, lekin barcha pog’onalar uchun umumiy bo’lgan transport vositalari bilan xizmat ko’rsatiladigan pog’onaning balandligi bo’yicha qismiga pog’onacha deyiladi. Pog’onalarning ish olib boriladigan va ish olib borilmaydigan turlari mavjud. Ish olib boriladigan pog’onada qoplovchi tog’ jinslarini olib tashlash yoki foydali qazilmalarni qazib olish ishlari amalga oshiriladi. Pog’ona ostki va ustki maydonchalar, qiyalik va brovkalardan iborat (3.1 rasm) bo’ladi.

Ish olib boriladigan pog’onani uning balandligi buyicha chegaralovchi gorizontal yuzaga ustki (a) va ostki (v) maydonchalar deyiladi. Qazib olish uchun mo’ljallangan jihozlar (burg’ulash dastgohlari, ekskavatorlar, transport vositalari va b.) joylashgan maydon ishchi maydon deyiladi. Ishchi maydon kengligi 40-70 m ni tashkil etadi. Agar maydonda kon ishlari to’xtatilsa, u holda ish olib borilmaydigan maydon deyiladi.

Pog’ona odatda ketma-ket ravishda parallel yo’laklar, 10-20 m kenglikdagi ba’zan esa undan kengroq bo’lgan zaxodkalar bilan qaziladi. Zaxodkalarning boshi berk qismi (e) kovjoy (zaboy) deyiladi. Zaboyda bevosita foydali qazilma yoki qoplovchi jinslarni qazish-yuklash ishlari amalga oshiriladi. Natijada zaboy siljib boradi va zaxodka qazib olinadi, so’ngra esa yangi zaxodkaga o’tiladi.