ЧКУ-4 маркали тиркама чизел-культиватор гидравлик бошқарилади ва 4 т классдаги трактор билан ишлатилади. Иш органлари машина рамасига поғона ҳосил қилиб уч қатор жойлаштирилган. ЧКУ-4 чизел-культиватор комплектига бешта эгатолгич ҳам киради: эгатолгичлар кейинги қатордаги панжалар ўрнига изларинииг ораси 800 ва 1200 мм га тенг қилиб ўрнатилади ва яхоб бериладиган эгатлар очиш мақсадида ишлатилади.
КФГ-3,6 фрезали ўрнатма култиватор шўри ювилган ёки яхоб берилган ерларда тупроқ палахсаларини ағдармай юмшатиш учун мўлжаллангаи. Култиватор бир ўтишда қуйидаги технологик жараёнларни бажаради: Ўқёйсимон панжалар билан тупроқнинг 18 см гача чуқурликда юмшатади, фреза ёрдамида 8 см чуқурликкача юмшатади ва далани фартуки билан текислайди.
Чизел-култиваторлар икки-уч ўтишда бажарадигаи ишни КФГ-3,6 култиватори бир ўтишда ва анча сифатли қилиб бажаради. Дискали оғир бороналарнинг иш органлари сферик шаклдаги кесик дискалардан иборат; ҳар бир дискнинг диаметри 650 мм бўлиб, четларида тиғи бор. Дискнинг кесиги унинг тупроққа ботишини осонлаштиради, шунга кўра дисклар кесак ва палахсаларин яхши майдалайди.
МВХ - 5,4 секцияли айланадиган мотига қатор оралари 60 см қилиб тўрт ва саккиз қаторли сеялкалар билан экилган, шунингдек қатор ораларини 90 см қилиб тўрт ва олти қаторли сеялкалар билан экилган пахтазорларда қатқалоқни юмшатишда қўлланилади. Диск игналарининг ишлаш (санчилиш) чуқурлиги шпилкаларни штанга тешикларида жойдан-жойга кўчириш йули билан ўзгартирилади, чунки бунда пружинанинг босиш кучи ўзгаради.
4. Пахта етиштиришни механизациялаш даражасини ошириш ва
меҳнат сарфини камайтириш учун янги техник воситалар ишлаб чиқиш
ва мавжудларини такомиллаштириш зарур. Масалан, такомиллаштирилган ЧКУ-4А чизел-култиватори, ГРХ-2-50 чуқур юмшатгичи, АБН-8,5 бороналаш агрегати ишлаб чиқилмоқда. Такомиллаштирилган ЧКУ-4А кам тортиш қаршилигига эга ва тупроқни яхшироқ майдалаб беради (10-14%га). Чуқур юмшаткич ҳосилдорликни гекгарига 2-5 центнерга оширишни таъминлайди, бороналаш агрегати эса иш унумини 1,6-1,7 марта оширади. Ёқилғи 7-12 фоиз кам сарфлайдиган, ишчи органлари эгилувчан устунларга ўрнатилган ЧКУ-4-6 чизел-култиватори ҳамда ерни текис ҳайдаш учун ПОН-3-45 айланма плуги ишлатилмоқда.
Саволлар. 1. Тупрокга юза ишлов бериш машиналари ва қуролларига қўйиладиган агротехиик талаблар нималардан иборат?
2. Плугни тортишга бўлган қаршиликларн нималарга боғлиқ?
3. Экиш олдидан ерга ишлов бериш машиналарини қишга тайёрлаш нималардан иборат?
4. Чимқиркар қандай вазифаларни ўтайди?
5. Плугнииг дискли пичоғи қандай ўрнатилади?