Таълим вазирлиги бухоро давлат университети

5. Марказий Осиёнинг ер ресурслари ва истиқболда тупроқлардан 
самарали фойдаланиш. 
Бу ўлкада жойлашган республикалар қишлоқ хўжалиги, шу жумлдан 
суғорма деҳқончилик ва чорвачилик бўйича Евроосиёда энг ривожланган 
мамлакатлардан ҳисобланади.
Табиий-антропоген шароитларини зоналиги ва минтақавийлиги қишлоқ 
хўжалигининг кўп тармоқлигини ҳамда унинг тупроқ иқлим- омилларга қараб 
турли 
йўналишларга 
ривожланишини 
таъминлайди. 
Қозоғистон 
республикасининг даштли, қора тупроқлар ва каштан тупроқлар ҳудудида 
ғаллачилик ва чорвачилик, ярим чўл оч тусли каштан, чўл зонаси қўнғир, сур 
тусли қўнғир ва тақирли тупроқларида чорвачилик ва айрим жойларида 
шоликорлик, Тян-Шон ва Алтой тоғ тизмалари ёнбағирларидаги 
тупроқларида 
деҳқончилик, 
боғдорчилик, 
узумчилик, 
тамакичилик, 
ғаллачилик, ва чорвачилик ривожланган. 
Қозоғистонда қишлоқ хўжалигида фойдаланилаётган ерлар 223045,5 
минг га 100%, шулардан ҳайдалма ерлар – 34065,3 минг га (15,3%), яйловлдар 
– 1798125 минг га (80,6%), пичанзорлар – 7581,5 минг га (3,4%) ва бошқа 
ерлар – 0,7%. Суғориладиган ҳайдалма ерлар қариб 1081 минг га атрофида.

---

23 
Ўзбекистоннинг умумий ер майдони 44457,9 минг га. Шундан 
суғориладиган ерлар – 7,50 лалми ерлар – 1,85; кўп йиллик дарахтлар – 0,85; 
яйлов ва пичанзорлар – 50,95; томорқа ерлари – 1,323; мелиоратив ҳолати 
яхшиланадиган ерлар - 0,18; ўрмонлар – 2,99% ни ташкил қилади. 
Ўзбекистон Республикаси чўл зонаси оч тусли қўнғир, тақирли, ўтлоқи-
аллювиал ва қумли тупроқлари суғорма деҳқончилигида (асосан пахта, ғалла, 
маккажухори ва б.) ҳамда чорвачиликда, тоғ олди ва тоғли бўз тупроқлар 
зонасида пахтачилик, ғаллачилик, боғдорчилик, мевачилик узумчилик ва 
тоғли жигарранг тупроқлар зонаси лалмикор деҳқончилик, мевачилик, 
узумчилик ва пичанзор ва яйловлар ҳамда баланд тоғли ўтлоқи тупроқлар 
яйлов сифатида фойдаланилади. 
Марказий Осиё бошқа республикаларининг (Тожикистон, Қирғизистон, 
ва Туркманистон) ер ресурслари табиий ва тупроқ-иқлим шароитларига хос ва 
мос равишда суғорма ва лалмикор деҳқончилигида ва чорвачиликда мақсадли 
равишда фойдаланиши магистрлдар томонидан мустақил ўрганишлари ва 
билимларини ошириш лозимлиги махсус адабиётларда келтирилгпн 
маълумотларни ўзлаштирилиши натижасида амалга оширилади.