Таълим вазирлиги бухоро давлат университети

Шунингдек,
кўплаб ўта зарур муаммоларнинг ўз вақтида 
ечилмаганлиги миллий онг келажакка ишончсизликни юзага 
келтиради бу эса аста секин миллий экстремизмнинг ўсиб 
чиқишига туртки бўлади. Миграция туфайли номаҳаллий аҳоли 
советнинг тобора ортиб бориши турли миллат вакилларининг 
онгида миллий давлат чегараларининг нотўғри ўтказилганлиги 
ҳақида 
фикрларнингривожланганлиги 
тил 
ва 
маданият, 
сиёсатдаги хатоликлар, маиший миллатчилик фан ва маданиятда 
маъмурий органларга турли миллат ва элат вакиллари сонининг 
номутаносиблиги, бутун бир халқ муаммоларининг ҳал 

---

32 
этилмаганлиги иттифоқда ижтимоий сиёсий вазият ва шу каби 
омиллар 
яширин 
ёки 
миллатлараро 
зиддиятларнинг 
ривожланишига сабаб бўлади. 
Ўзбекистон кўп миллатли давлат бўлиб, унда нафақат собиқ 
иттифоқ ҳудудида жойлашган миллат вакиллари балки узоқ 
хориж мамлакатлари аҳолиси ҳам истиқомат қилади. Бизларда 
130 дан ортиқ миллат ва эллат вакилларининг мавжудлиги эмас 
,балки кўп миллатлилик асосан умумий 15% дан ортиғини 
ташкил этадиган тожик, рус, қозоқ, қирғиз, қорақалпоқ ва 
корейслар каби кўп сонли миллат вакиллари истиқомат 
қилаётганлиги билан белгиланади. 
Ўзбекистон кўп миллатлиликни бу ерда яшовчи турли-
миллат вакилларининг ягона давлат ҳудудида ўзаро маданий 
алоқалар билан ҳам англаш мумкин.Агар бутун республика 
аҳолисининг миллий ва инсонийбелгиларига қараб умумий 
тарзда ажратадиган бўлсак 
кўп миллатли Ўзбекистон 
фуқаролариучун маданий бирликка киришиш мумкин:туркий 
мусулмонлар,эроний мусулмонлар ва славян христианлари. 
Туркий мусулмонлар умумий бир тилда сўзлашувчи умумий 
анъаналарга эга ягона ислом динига эътиқод қилувчи ўзбек,қозоқ, 
қирғиз, қорақалпоқ,туркман, татар ва бошқа ҳалқларни 
киритишимиз мумкин .Бизнинг ҳисоб-китобларимизча, улар 14 
туркий 
халқлардан 
иборат 
бўлиб 
умумий 
республика 
аҳолисининг қарийб 83% ни ташкил қилади. Албатта, уларнинг 
ҳар бири ўзига хос маданият , сўзлашиш тили,турмуштарзи, урф-
одатларига эга.Аммо уларнинг барчасида ислом дини таъсирида 
мусулмон маданияти, умумий дунёқараш, яшаш тарзи каби 
умумий ўхшашликлар шаклланган. Ўзбекистон шароитида 
шубҳасиз ўзбеклар ушбу бирликка кирувчи халқлар орасида жуда 
катта салоҳиятга эгадир. Зеро ,ўзбеклар республикада истиқомат 
қилувчи миллат бўлиб туркий мусулмонларнинг қарийб 80% 
ниташкил этади. 
Эроний мусулмонлар маданий бирлигига тожиклар ва 
форслар киради, улар мамлакат аҳолиси салмоғида49 % улушга 
эга Мамлакатимизга ушбу маданий бирликка муносиб миллат 
вакилларининг келиб қолиши Россия империясининг Марказий 
Осиёни босиб олиши ва кейинги даврда комунистларнинг 
Ўзбекистонни советлаштириш сиёсати билан боғлиқ, улар ичида 

---

33 
руслар салмоқли ўринни эгаллайди (4.0 % ) 1989 йилда 
ўтказилган аҳоли рўйхатида улар умумий аҳолининг 8.3 % ни 
ташкил этган. 
Ўзбекистонда мустақиллик йилларида бошқа миллатлар 
салмоғи аста -секин камайиб бормоқда .Бунинг ўзига хос 
сабаблари бор. Жумладан, 
биринчидан с
обиқ иттифоқ 
парчаланиб кетгандан сўнг бу ерга мажбуран кўчириб 
келтирилганларнинг ўз она юртларига қайтиш имконияти 
вужудга келиши.