Таълим вазирлиги қарши давлат университети

3-Mavzu: SOTSIAL PSIXOLOGIYA METODOLOGIYASI VA METODLARI


Mashg‘ulotning maqsadi: Talabalarga sotsial psixologiyaning metodologiyasi va metodlari haqida tushuncha berish
Tushunchalar va tayanch iboralar: Metodologiya, metod, metodika, eksperiment, sotsiometriya, laboratoriya, test.


Asosiy savollar:

1. 
   Tadqiqotlar metodologiyasi haqida tushuncha.
   
2. 
   Ijtimoiy psixologiyaning asosiy metodlari.
   
3. 
   Kuzatish va tajriba metodi.
   
4. 
   So‘rov, test va boshqa metodlar tahlili
   

Asosiy o‘quv materialining qisqacha bayoni:
“Metodologiya" tushunchasining ilmiy mohiyati nimada? Bu tushunchani turli nazariy qarashlardagi olimlar turlicha sharhlaydilar va tushunadilar. Masalan, amerikalik psixologlar metodologiya deganda, tadqiqot jarayonida ishlatiladngan barcha tadqiqot uslublari va texnik jarayonlarni tushunadilar. Lekin “metodologiya" tushunchasi aslida uslublar yig‘indisidan ham kengroq tushunchadir. YA’ni, “metodologiya" tushunchasi “konkret metodlar" yoki texnik usullar tushunchalaridan kengroqdir.
Ijtimoiy psixologik tadqiqotlarning metodologik muammolariga quyidagilar kiradi:
Birinchidan, empirik ma’lumotlar muammosi, ya’ni qay turdagi ma’lumotlarni ijtimoiy psixologik ma’lumotlar sifatida qabul qilish mumkin. Chunki bixevioristlar bunday ma’lumotlar sifatida ko‘z bilan ko‘rib qayd qilinadigan xulq-atvor shakllarini qabul qilishsa, kognitiv psixologiya vakillari faqat ongga taalluqli bo‘lgan belgilarni tushunadilar. Demak, har qanday tadqiqotchi ish boshlamay turib, avvalo nimani empirik birlik qilib olishini aniq tasavvur qilishi va uning nazariy jihatlari to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘lishi kerak Bundan tashqari, tadqiqot birligi aniqlangan taqdirda, qanday hajmdagi birliklar tadqiqotchini qanoatlantirishi masalasi ham muhimdir. Shuning uchun eksperimental va korrelyatsion tadqiqotlar bor.
Ikkinchi metodologik muammo — bu u yoki bu ijtimoiy psixologik nazariya asosida qonuniyatlar yaratish va ilmiy taxminlar qilish muammosi. Ilmiy tadqikot boshlashdan oldin tadqiqotchi ma’lum taxminlar yuritadi, lekin shu taxminlarning aniq chiqishi o‘sha muammo bo‘yicha pishiq - puxta nazariyaning bor-yo‘qligiga bevosita bog‘liq. Shuning uchun ijtimoiy psixologiyada gipotezalar tuzish va ular asosida kerakli umumiy xulosa chiqarish ishini bilish kerakdir.