Ta’lim tarbiya va shaxsning rivojlanishi

O’zbekitson Xalq ta’limi tizimi.

Xalq ta’lim tizimi deb muayyan mamlakatning ichki va tashqi taraqqiyotiga ta’sir ko’rsatuvchi xamda ma’lum bir qoidalar asosida tashkil e’tilgan barcha ta’lim tarbiya muassasalarning tuzilishiga aytiladi.Bu jamiyatning e’ng utsivor soxasi xisoblanadi. Xar bir jamiyatning rivojlanish darajasi xam shu soxaga bog’liq.

O’zbekitson Respublikasining kontsitutsiyasining 18 va 4 moddasida ta’kidlanganidek respublikamizda yashovchi barcha fukarolar jinsi,irki, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e’’tiqod i, shaxsi va ijtimoiy mavqeidan kat’iy nazar bilim olish xukukiga e’ga.

Qisqacha tarix.

Taniqli Benetsedlik olim Marka Pulo o’zi vakt xozirgi O’zbekitson, Tojikitson,Turkmanitson va quyi viloyatlar xududida yashagan Xalqlarning an’analari urflangan.O’zining o’rgangan izlanishlariga tayangan xolda «Nur sharkdan taraladi» deb yozgan e’di.

Markaziy Osiyo arablar tomonidan bosib olingan paytlarda xam iqtisodiy madaniy xolati jixatidan rivojlangan mamlakatlardan biri bo’lganligi bizga ma’lum. Arablar bir umrga kelib ketgani yo’q. Islomga iymon keltirmagan barcha maxalliy Xalqlarning milliy gururiga tegmaslik yo’lida bordilar. Maktab, madrasa, masjidlar faqat ibodatxona e’mas, balki tarbiya uchogi vazifasini bajargan demak, bilim, madaniyat, axlok cho’qqilariga e’rishishda dinning xam o’z urni bordir.U davrda savod chiqarish xavf va so’zlarni yozishni o’rganishdan boshlanar e’di. Maktab so’zi “arabcha” yozuv urgatadigan joy» deb nomlanishi xam ana shundandir. Xar bir maktabda talabalar soni 39-40 dan oshmagan,masjid qonundagi maktablarda 15-20 talaba ukigan.

«Madrasa so’zi arabcha» “dars o’qitadigan joy”, maro’za tinglaydigan joy manosini anglatadi. Madrasalarda 15-29, 30-40,100-150 gacha talabalar taxsil ko’rgan. 1885 yilda bitta Qo’qon xonligida 1 ming axoli 182 madrasa-1039 talaba 1703 maktab-28278 o’quvchi. 229 Korxona 1701 o’quvchi 6154 masjidlar bo’lgan, Oktyabr revolyutsiyasidan so’ng O’zbekitsondagi 2% axoli savob deb talkin qilingan.