Ta’lim mazmuni. Reja Ilmiy texnik jarayon va ta’lim mazmuni

Davlat ta’lim standartlari 
Ta’limni standartlashtirish-insoniyatning ijtimoiy ongida ro’y bergan tub 
o’zgarishlar tufayli kelib chiqqan zaruratdir. Chunki, axborotlar almashinuvi maksimal 
chegaraga yetgan davrimizda dunyoning bir burchagida yashayotgan kishi ikkinchi 
qutbda sodir bo’layotgan voqyealarni bilibgina qolmay, ularning ne boisdan aynan Shu 
tarzda ro’y berganini anglashi va his qilishi zarurdir. Bir sayyorada bir vaqtda yashab 
turib, bir-birini tushunmaslik ba’zan insonlar o’rtasidagi munosabatlarni boshi berk 
ko’chaga kiritib qo’yishi mumkin. Shuning uchun ham iqtisodiy axvoli va taraqqiyot 
darajasi turlicha bo’lgan davlatlarda yashovchi barcha kishilarning fikrlash darajasini 
iloji boricha bir xil holatga keltirish extiyoji paydo bo’ldi. Bu holat ta’lim standartlari 
deb atalmish tushunchani yuzaga chiqardi. 
Standart 
- ta’limda yaratilgan me’yoriy reja, dastur, darsliklarni o’zlashtirish 
ekvivalenti, ya’ni ta’lim mazmunini o’zlashtirish darajasidir. Standartni ishlab 
chiqishda o’quvchini haddan tashqari zo’riqtirib yubormaslik talablariga rioya qilish, 
ya’ni u o’quvchi yoshiga mos, uni o’zlashtirishga qurbi etadigan darajada bo’lishi 
kerak. Bunda albatta, ta’lim oluvchining qiziqishi, xoxishi, extiyoji hisobga olinishi 
lozim. Ta’lim standartlarini o’zlashtirishda shaxsga muhim ahamiyat berilishi, unga 
yakka tartibda yondashilishi maqsadga muvofiqdir. Standartlarni o’quv jarayoniga 
tatbiq etishdan oldin o’ta puxtalik bilan tajriba-sinovdan o’tkaziladi va Shu asosda 
bosqichma-bosqich o’quv jarayoniga kiritib boriladi. 
Davlat va jamiyat ta’lim muassasalari oldiga muayyan ijtimoiy buyurtmalar 
qo’yayotgan ekan, o’sha muassasalar tomonidan tayyorlanadigan kadr egallashi lozim 
bo’lgan ijtimoiy sifatlarining minimal chegarasini ham ko’rsatib berishi tabiiydir. 
Tarbiyalanuvchi yoki ta’lim oluvchilar egallashi lozim bo’lgan bilim, ko’nikma, 
malaka yoxud ma’naviy sifatlarning eng quyi miqdori ilmiy asoslarda belgilab berilgan 
rasmiy pedagogik hujjat-davlat ta’lim standarti hisoblanadi. Standartlarda belgilangan 
natijalarga erishilmasa, yo o’sha ko’rsatkichlarni egallay olmagan bola, yoxud 
yoshlarda muayyan miqdordagi bilim, ko’nikma, malaka va ma’naviy sifatlarni 
Shakllantira olmagan pedagogikani mukammal deb bo’lmaydi. 
Bundan ko’rinib turibdiki, davlat ta’lim standarti (DTS) nazorat vositasi, ayni 
vaqtda, ta’lim muassasalarida ko’zlangan ko’rsatkichlarni qo’lga kiritish uchun zarur 
bo’lgan sharoitni belgilash o’lchovi hamdir. Davlat ta’lim standartlarining 
ko’rsatkichlari qo’lga kiritish uchun zarur bo’lgan sharoitni belgilash o’lchovi hamdir. 
Davlat ta’lim standartlarining ko’rsatkichlari amaldagi mavjud ta’lim mazmunidan 
emas, balki shakllantirilayotgan o’quvchiga singdirilishi lozim bo’lgan sifatlarning 
jahon bo’yicha zarur deb hisoblangan miqdoridan kelib chiqadi.