Таълим йўналиши: 5310200-«Электр энергетикаси (сув хўжалигида)» Кафедра

5. ИҚТИСОДИЙ ҚИСМ
Қишлоқ ва шаҳарлар объектлар қурилишида келишилган нарҳларни асослаш учун шунингдек, факт нарҳларини аниқлаш ва лойиҳа билан бирга қурилмаларни иқтисодий самарадорлигини аниқлаш учун смета қиладиган хужжатлар тузилади.
Кўрилаётган битирув малакавий ишимда подстанцияни қурилиши Даштобод шаҳрида амалга оширилади.
Сметали нарҳни аниқлаш асосида қурилиш ишлари қуйидагилар қабул қилинган:
Ўрта районли сметали нарҳларни материалларга, конструкцияга, маҳсулотга. 1,2,5 қисмлари территориал тўпламлари;
Зомин территориясида қурилиш объектларини смета қилиш нарҳларини аниқлаш учун ягона нарҳларини территориал тўплами.
“Даштобод” 110/35/10 подстанциясида реле ҳимояси ва автоматика қурилмалари ускуналарини нарҳлари сметали хужжатлаштиришни мос ишлаб чиқишдан сўнг аниқланади. Сметали хужжатлаштириш технологик вазифа лойиҳасида қўйилган вазифаларни бажариш борасида уни монтажи бўйича қурилма ва ишни нарҳларини ҳисобга олиб ҳисоб китобнинг норматив хужжатларида асосланган ҳолда кўрсатади. Битирув малакавий ишида келтирилган қуриламларни ҳисобга олиш учун қурилмалар маҳаллий сметалар орқали тузилади. Сметани умумий олинган суммлари ОПУ ни қурилишида объект сметасига киритилади ва кейин жамланган сметали ҳисоб китобда барча подстанцияларни қурилиш нарҳлари келтирилади.
Махаллий сметалар ҚҚС ни ҳисобга олиб 01.01.2014 йилдан маълум дастурий комплекс ёрдамида тузилади.
Жиззах вилояти учун база нарҳларида жорий нарҳларини ҳисоб китоб қилиш индекслари:
СМРга ТЕР-2014й. индекс(ҚҚС сиз) : 2,93
шунингдек:
материаллар: 2,54
мехнат нарҳи: 3,89
Махаллий сметасида тайёр кўринишида подстанцияга олиб бориб қурилмаларни нарҳи иш кўриниши харажатларига ҳам тегишлидир. Жойида йиғиладиган қурилмаларни нарҳи,- материални иш кўриниши харажатига тегишлидир. Сметали нормалаштириш тизимида қурилиш ва материаллари ҳисобланган суммани накладли харажатлари ва сметани даромадини турли даражаларига эга бўлади. Қурилма ва материаллар тарқатув нарҳи бўйича (ишлаб чиқарувчи завод ёки) ё ўртача сметали нарҳи бўйича икки усулда смета хужжатлаштиришда ҳисобга олиш мумкин. Сметали хужжатлаштиришда конкрет қурилмани ҳисобга олиш усули буюртмачи талаби ва таклиф этилаётган маълумотлар (прайс лист) билан аниқланади. Қурилма ва матеиалларга ўртача смета нарҳлари материаллар смета нарҳи сборникига киртилган бўлади.
Битирув малакавий ишида монтаж бўйича ишлари қурилмалар қурилма монтажига территориал ягона нарҳларини ўртача нарҳ тўпламлари ёрдамида бўлимларга мос равишда ҳисобга олинади, хусусан, ТЕРм08 - Электротехникқурилмалари, ТЕРм10 – алоқа қурилмалари, ТЕРм11 - Асбоблар, ҳисоблаш техникаси ва автоматлаштириш воситаси. Алоҳида ишларда ягона нарҳларга материал ва қурилмалардан фойдаланиш га кетадиган ҳаражатлар, механизаторлар ва эксплуатация машиналарни асосий ишчиларга кетадиган ҳаражатлар киритилади. Асосий ишчилар ва механизаторларни иш ҳақи меҳнат ҳақини фондини ташкил этади ва ишни кўринишига мос равишда смета даромадлари ва наклад харажатларини сметасини умумийси начисленияси учун базаси ҳисобланади. Маҳаллий сметали ҳисоб натижалари лойихалаштирилаётган объектда маълум бир ишни комплекс бажариш сметали нарҳи ҳисобланади. Бу ҳолатларда ПСдаги ОПУ иккинчи коммутациясини нарҳи в ценах 2014 йилдаги нарҳда 1881755440 сўмни, бундан ташқари қурилмаларга кетадиган ҳаражатлар - 1848804000 сўм, монтаж ишларига - 32951440 сўм, иш ҳақига - 3122160 сўм.
ОПУни иккинчи коммутациянинг нарҳи подстанцияни умумий қурилишни 4,28%, подстанция қурилмасини умумий нарҳидан 14,6% ни ташкил этади.