Talabga ta’sir etuvchi omillar

Talabga ta’sir etuvchi omillar

Reja:

• Talab tushunchasi va uning miqdoriga ta’sir etuvchi omillar.
• Iste’molchi hatti harakati nazariyasi
• Talab qonuni

Talabga ta’sir etuvchi omillar

• 1. Iste’molchilar didi
• 2. Bozor iste’molchilar soni
• 3. Iste’molchilarning daromadlari
• 4. Bir biriga bog’liq tovarlar narxi
• 5. Kelajakda narx va daromadlarning o’zgarishi.

IZOH

• 1. Biron bir tovarga iste’molchining didida ijobiy o’zgarish ro’y bersa, narxning tegishli darajasida unga bo’lgan talab ortadi va aksincha bo’ladi.
• 2. Bozorda iste’molchilar soni ko’paysa tabiiyki talab ortadi, iste’molchilarnig soni kamayadigan bo’lsa talab qisqaradi.

3. Pul daromadi o’zgarishining talab hajmiga ta’siri bshqa omillarga nisbatan kuchliroq. Agar daromad yuqori bo’lsa, iste’molchilar yuqori sifatli tovararni sotib oladilar. Masalan: non, kartoshka, o’rniga go’sht, asal va sut maxsulotlarini xarid qlishadi. Bu ikkala talab va daromad bog’likligini nemis iqtisidchisi Ernst Engel chuqur tadqiq etgan va bu bog’lik Engel qonuni deb yuritiladi

• 3. Pul daromadi o’zgarishining talab hajmiga ta’siri bshqa omillarga nisbatan kuchliroq. Agar daromad yuqori bo’lsa, iste’molchilar yuqori sifatli tovararni sotib oladilar. Masalan: non, kartoshka, o’rniga go’sht, asal va sut maxsulotlarini xarid qlishadi. Bu ikkala talab va daromad bog’likligini nemis iqtisidchisi Ernst Engel chuqur tadqiq etgan va bu bog’lik Engel qonuni deb yuritiladi

• 4. O’zaro bog’liq tovarlar narxi o’zgarishining talabga ta’sirini o’rganishda ularni 2 guruhga ajratish maqsadga muvofiq bo’ladi.
• 1)o’zaro bir-birini almashtiruvchi tovarlar
• 2)o’zaro bir-birini to’ldiruvchi tovarlar

Masalan: sariyog’ narxining oshishi margaringa bo’lgan talabning ortishiga olib keladi. Agar avtomobilning narxi oshsa benzinga bo’lgan talab qisqaradi.

• 5. Kelgusida iste’molchi daromadlari, tovar narxi o’zgarishining kutilishi va tovarlar miqdorining yetarli bo’lishi yoki bo’lmasligi kabi omillar talab hajmini o’zgartrishi tabiiy hol. Misol uchun ko’mir mahsuloti qish faslida ko’p sotiladi va shu bilan birga narxi ham oshadi bu holatni ko’pchilik aholi bilgan holda ertaroq ya’ni kuz faslida ko’mirni sotib olishadi bu ham bir talabga ta’sir etuvchi omil.