Talabasi Abdusamatova Diyoraxonning

II BOB. Amaliy qism.
Ishning maqsadi: Moddaning molekulyar massasini krioskopik usulda aniqlash. Topshiriqlar: - erigan modda molekulyar massasi bo`yicha erituvchining muzlash konstantasini topish; - erituvchining muzlash konstantasi K<sub>muz</sub> ning ma`lum qiymat i bo`yicha erigan moddaning molyal konsentratsiyasini hisoblang; - tajribada topilgan T<sub>muz</sub> ning qiymatlari bo`yicha kuchsiz elektrolit eritmasining Vant-Goff koeffitsientini hamda dissotsiatsiyalanish darajasini va kuchli elektrolit eritmasining osmotik koeffitsientini hisoblang.
Nazariy qism.
Eritma ustidagi bug` bosimi pasayganligini hisobga olsak, uchmaydigan moddalarning eritmalari toza erituvchiga nisbatan pastroq haroratda muzlashi kerakligini ko`rsatish mumkin. Agar suvda uchuvchan bo`lmagan, qattiq moddalarni eritilsa (glyukoza, saxaroza, mochevina ) eritma ustidagi to`yingan bug` bosimi toza erituvchi ustidagi to`yingan bug` bosimidan har doim kichik bo`ladi. 1887 –yilda fransuz olimi Raul bir nechta qonunlarni kashf etdi. Ulardan 2-tanometrik qonun nomini oldi:
Eritma muzlash haroratining pasayishi erigan modda molyal konsentratsiyasiga to`g`ri proporsional. D t_muz = k·C_m ; D t_muz = t°_muz – t_muz t°_muz – toza erituvchining muzlash harorati; t_muz – eritmaning muzlash harorati; Dt_muz – muzlash haroratining pasayishi; C_m – molyal konsentratsiya, mol/kg; k- krioskopik doimiylik. K ning fizik ma`nosi shundaki, u konsentratsiyasi 1mol/kg bo`lgan eritma muzlash haroratining pasayishini ko`rsatadi. Eritma muzlash haroratini pasayishini yoki qaynash haroratining ortishini o`lchab, noma`lum erigan moddaning molekulyar massasini aniqlash mumkin. dT = dlnN<sub>1</sub> (1)
bu tenglamani T ( eruvchining muzlash temperaturasi) dan T<sub>1</sub> (erituvchining muzlash temperaturasi) gacha va konsentratsiya N=1 gacha integrallasak: (2) kelib chiqadi. Suyultirilgan eritmalar uchun taxminan T<sub>1</sub>=T deb qabul qilish mumkin. lnN<sub>1</sub> ni qatorlarga ajratiladi, -lnN<sub>1</sub> = -ln(1-N<sub>2</sub>) = N<sub>2</sub> (3) va eritma kuchli suyultirilganda eritmadagi erituvchini molar sonini erituvchining molar soniga teng, deb qabul qilish mumkin: N<sub>2</sub> = = (4) M- erituvchining molekulyar massasi, n<sub>1</sub> esa 1000 g erituvchidagi eruvchining molar soni, ya`ni, eritmaning molyal konsentratsiyasi C dir. Demak, (4) tenglamadan: = (5) H- yashirin suyuqlanish energiyasi. Agar C=1 bo`lsa.
𝚫T = E · C deb olinadi. Bu yerda, E – krioskopik konstanta deyiladi.