Talabasi abdullayev dostonning axborot tizimlari fanidan bajargan mustaqil ishi

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR FAKULTETI
DASTURIY INJINIRINGI YO’NALISHI 210 – GURUH
TALABASI ABDULLAYEV DOSTONNING
AXBOROT TIZIMLARI FANIDAN BAJARGAN


MUSTAQIL ISHI
Tekshirdi:_____________


SAMARQAND - 2022
Reja:
1. Axborot, bilim, ma’lumot tushunchalarining tahlili. 
2. Axborot tushunchasi va uning ta’rifi.
3. Ma’lumot tushunchasi va uning ta’rifi.
4. Bilim tushunchasi va uning ta’rifi.
5. Axborot, ma’lumot va bilim o’rtasidagi taqqoslanish.
6. Xulosa.

Axborot, bilim, ma’lumot tushunchalarining tahlili.
So‘nggi yillarda «axborot», «invariantlik», «nomuayyanlik» kabi umumilmiy tushunchalar falsafiy tahlil predmetiga aylandi. Bilimning u yoki bu tarmoqlarida yuzaga kelgan va ilmiy bilishning mantiqiy-metodologik vositalari darajasiga ko‘tarilgan bu tushunchalar nafaqat ob’ektlar va jarayonlarni ko‘rishning umumiy usullari, balki rivojlanayotgan bilimni tahlil qilish shakllari hamdir.
Eng umumiy ma’noda axborot narsa va hodisalar haqidagi har qanday ma’lumotni anglatadi, biroq hozirgacha axborotning umum qabul qilingan ta’rifi yo‘q.
Axborot tushunchasi va uning ta’rifi.
"Axborot" atamasi kontekst doirasida taqdim etilgan tuzilgan, uyushtirilgan va qayta ishlangan ma'lumotlar sifatida tavsiflanadi, bu ularni istagan odam uchun dolzarb va foydali qiladi. Ma'lumotlar odamlarga, joylarga yoki boshqa narsalarga tegishli raqamlar, harflar yoki belgilar shaklida ifodalangan xom faktlar va raqamlarni anglatadi.
Axborot - bu qaror qabul qilish jarayonida ishlatilishi mumkin bo'lgan tushunarli shaklga o'zgartirilgan va tasniflangan ma'lumotlar. Muxtasar qilib aytganda, konvertatsiya qilinganidan keyin ma'lumotlar mazmunli bo'lib chiqqanda, ular ma'lumot sifatida tanilgan. Bu mohiyatan ma'lum bir savolga javob beradigan narsa.
Axborotning asosiy xususiyatlari bu aniqlik, dolzarblik, to'liqlik va mavjudlikdir. U xabar mazmuni shaklida yoki kuzatuv orqali etkazilishi mumkin va uni turli xil manbalardan, masalan, gazeta, televizor, internet, odamlar, kitoblar va boshqalardan olish mumkin.

Axborotning eng sodda klassik ta’rifi bu – ma’lumot berishdir. N.Viner fikricha, “Axborot – tashqi olamga ko‘nikish jarayonida undan olingan mazmunni ifodalashdir”¹. Bu erda axborot tashqi olamni aks ettirish (gnoseologik jihat) va adaptasiya (unga qo‘nikish) deb ifodalanadi. L.Popov “Axborot kommunikasiya va aloqa jaaryonidagi noaniqlikning bartaraf qilinishi” deb hisoblaydi. Bu ta’rifda asosan axborotning falsafiy -psixologik (kommunikasiya, aloqa) tomoniga e’tibor qaratiladi.

R.Eshbi “Axborot – strukturalarning me’yori, yangilik, originallik”, S.Mol esa, “Axborot – tanlash ehtimolligi”² deb ta’rif beradi. L.G.Svitich “Axborot tushunchasi ko‘p ma’noga ega, lekin umumiy falsafiy, metolingvistik ma’noda potensial, keng yoritilgan real mohiyatlarning majmui” deb tushunadi.

Axborot – ob’ektiv reallikning muhim qismini ifodalovchi tushuncha bo‘lib, o‘zini saqlash, qayta ishlash va ta’sir natijalari (izlari)dan foydalanish uchun mo‘ljallangan moddiy tizimlarda namoyon bo‘ladi. Ob’ektivlik, moddiylashtirish va uzatish imkoniyatining mavjudligi – axborotning muhim xususiyatlari.
«Axborotni o‘rganish axborot-boshqaruv jarayonini tahlil qilish bilan uzviy bog‘liq, chunki axborot unda funksional xossa sifatida mavjuddir»^1.
«Axborot», «ma’lumot», «bilim» tushunchalari ko‘pincha bir-biriga o‘xshatiladi. Bu qisman shu bilan izohlanadiki, bir darajada axborot sifatida amal qiluvchi dalillar boshqa darajada ma’lumotlar sifatida amal qilishi mumkin. Masalan, radio yoki televidenie muxbiri intervyu jarayonida muayyan axborot oladi. Bu axborot jamoatchilik fikrini o‘rganish markazi uchun ma’lumot bo‘lib xizmat qiladi. Mazkur markaz tomonidan e’lon qilingan axborotdan, o‘z navbatida, yuqori idora tahlil uchun ma’lumot sifatida foydalanishi mumkin.