3
Kirish
Talabalarning ushbu fanni chuqur o„rganishi mamlakatimiz kelajagi bo„lgan
yoshlarda o„zlari tanlagan kasblarining nechog„lik ahamiyatga molik ekanligi va
yetuk mutaxassis bo„lib yetishishda poydevor bo„lib xizmat qiladi.
Ushbu ishchi dastur O„zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7
fevraldagi “O„zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo„yicha Harakatlar
strategiyasi to„g„risida”gi PF-4947-sonli Farmoni, 2017 yil 20 apreldagi “Oliy
ta‟lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to„g„risida”gi PQ-2909-sonli
Qarori, 2017 yil 27 iyuldagi “Oliy ma‟lumotli mutaxassislar tayyorlash sifatini
oshirishda iqtisodiyot sohalari va tarmoqlarining ishtirokini yanada kengaytirish
chora-tadbirlari to„g„risida” PQ-3151-son Qarori hamda 2018 yil 5 iyundagi “Oliy
ta‟lim muassasalarida ta‟lim sifatini oshirish va ularning mamlakatda amalga
oshirilayotgan keng qamrovli islohotlarda faol ishtirokini ta‟minlash bo„yicha
qo„shimcha chora-tadbirlar to„g„risida”gi PQ-3775-sonli Qarorlarining asosiy
qoidalariga muvofiq ishlab chiqilgan va unda “Buxgalteriya va kasbiy faoliyat
asoslari” fanini o„qitishda zarur bo„lgan asosiy jihatlar yoritilgan.
I. O„quv fanning dolzarbligi va oliy kasbiy ta‟limdagi o„rni
Respublikamiz Prezidentining “Ta‟lim-tarbiya va kadrlar tayyorlash tizimini
tubdan isloh qilish, barkamol avlodni voyaga yetkazish to„g„risida”gi Farmonida
“Ta‟lim to„g„risida”gi Qonun va Kadrlar tayyorlash bo„yicha Milliy Dasturni
hayotga tatbiq etish davlat siyosatining ustuvor yo„nalishlaridan biri ekanligi qayd
etilgan. O„zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001 yil 16 avgust
343-sonli Qaroriga muvofiq oliy ta‟limning davlat ta‟lim standartlari tasdiqlandi.
Mazkur standartlar bo„yicha har bir o„qitiladigan fanlardan o„quv dasturlar
tayyorlash vazifasi qo„yilgan. “Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari” fani
bo„yicha tuzilgan ushbu dastur Davlat ta‟lim standartlari talablari asosida tuzilgan.
II. O„quv fanning maqsadi va vazifalari
“Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari” fanining maqsadi – talabalarning
mamlakatimiz yoshlarining o„zlari tanlagan kasblari nechog„lik ahamiyatli ekanligi
va yetuk mutaxassis bo„lib yetishishida poydevorni o„rnatishdan iborat.
Ushbu maqsadga erishish uchun fan talabalarni nazariy bilimlar, amaliy
ko„nikmalar, kasbga yo„naltirishda iqtisodiy jarayonlarga uslubiy, ilmiy hamda
amaliy dunyoqarashni shakllantirish vazifalarini bajaradi.
Fan bo„yicha talabalarning bilim, ko„nikma va malakalariga quyidagi
talablar qo„yiladi:
“Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari” fanini o„zlashtirish jarayonida
amalga oshiriladigan masalalar doirasida talaba:
4
- oliy maktabda o„qishning xususiyatlari;
- nazariy ta‟lim bilan amaliy ta‟limning bog„liqligi;
- o„quv dasturi va kalendar-tematik rejalar haqida tasavvurga ega bo„lishi;
- dasturiy o„qitish;
- ilmiy-tadqiqot ishlarini bilishi va ulardan foydalana olishi;
- talabalar ilmiy tahlil byurosi;
- malakaviy ishlar tanlovi;
- milliy mafkurani egallash va ilmiy dunyoqarash ko„nikma va malakalarga
ega bo„lishlari lozim.
5230900 - “Buxgalteriya hisobi va audit (tarmoqlar bo„yicha)”
ta‟limyo„nalishida “Buxgalteriya hisobi” fanidan o„tiladigan mavzular va ular
bo„yicha mashg„ulot turlariga ajratilgan soatlar hajmining taqsimoti
T/r
Fan mavzularining nomi
Jami Ma‟ruza
Amaliy
mashg„ulot
Mustaqil
ta‟lim
I modul. Buxgalteriya va kasbiy faoliyati asoslari(2-semestr)
1.
Buxgalter kasbining tarixiy
rivojlanishi
6
2
2
2
2.
Buxgalteriya hisobi xizmatini
tashkil etish
6
2
2
2
3.
Buxgalter kasbiga qo„yiladigan
talablar
6
2
2
2
4.
O„zbekiston Respublikasida oliy
ta‟lim
6
2
2
2
5.
Toshkent moliya institutining
buxgalteriya hisobi sohasini
rivojlantirishdagi o„rni
6
2
2
2
6.
Buxgalterlarni o„qish jarayonini
tashkil etishning ilmiy asoslari
6
2
2
2
7.
Oliy o„quv yurtida o„qitishning
asosiy shakllari
8
2
2
4
8.
Mustaqil ish va talabalar mehnatini
ilmiy tashkil etish
8
2
2
4
9.
Talabalarning ilmiy-tadqiqot ishini
tashkil etish
8
2
2
4
2-semestr bo„yicha jami
60
18
18
24
JAMI
60
18
18
24
5
ASOSIY QISM
1.Fanning nazariy mashg„ulotlari mazmuni
1-modul. Buxgalteriya va kasbiy faoliyatiasoslari
1-mavzu. Buxgalter kasbining tadrijiy rivojlanishi
Buxgalteriya hisobining paydo bo„lishi va tarixiy rivojlanishi. Buxgalteriya
hisobining maktablari.Xo„jalik hisobi to„g„risida umumiy tushuncha va unga
qo„yiladigan talablar.
2-mavzu. Buxgalteriya hisobi xizmatini tashkil etish
Buxgalteriya hisobi xizmatini tashkil qilishning huquqiy asoslari va
ahamiyati. O„zbekiston Respublikasining “Buxgalteriya hisobi to„g„risida”gi
Qonuni va uning ahamiyati. Buxgalteriya hisobini tashkil qilish shakllari.
3-mavzu. Buxgalter kasbiga qo„yiladigan talablar
Buxgalter kasbining mohiyati. Buxgalteriya hisobi bo„yicha jamoat
tashkilotlari, ularning roli va ahamiyati. Buxgalterlarni milliy sertifikatlash tizimi.
Buxgalterlarni xalqaro sertifikatlash tizimi. Ixtisosga qiziqishni shakllantirishning
asosiy yo„nalishlari. Mazkur ixtisos bo„yicha o„qitiladigan fanlar tizimi.
4-mavzu. O„zbekiston Respublikasida oliy ta‟lim
O„zbekiston Respublikasi mustaqilligi va uning oliy ta‟lim tizimiga ijobiy
ta‟siri. O„zbekiston Respublikasining iqtisodiy va madaniy rivojlanishi.
O„zbekiston Respublikasi Prezidentining demokratik jamiyat qurilishidagi
yetakchilik roli. O„zbekiston Respublikasining moddiy-texnik bazasini yaratish va
oliy maktab oldidagi vazifalar. Oliy ta‟limning mohiyati, asosiy xususiyatlari va
O„zbekistonda uning rivojlanish bosqichlari. Kadrlar tayyorlash tizimida oliy
ta‟limning tutgan o„rni va roli.
5-mavzu. Toshkent moliya institutining buxgalteriya hisobi sohasini
rivojlantirishdagi o„rni
O„zbekiston Respublikasida iqtisodiy ta‟limning rivojlanishi va Toshkent
moliya institutining tashkil etilishi. Institut rivojlanishining asosiy bosqichlari,
6
talabalar tarkibining o„sishi, moddiy-texnika bazasining mustahkamlanishi. Ilmiy-
pedogogik kadrlar, ularning malakasini oshirilish. Institutdagi o„quv-metodik,
ilmiy-tadqiqot, ta‟lim-tarbiyaviy ishlarning asosiy yo„nalishlari. Institutning
tarkibiy tuzilishi. Rektorat, fakultetlar va kafedralar, ularning faoliyati. Institut
Ilmiy Kengashi, fakultetlar kengashi va ular faoliyatining asosiy yo„nalishlari.
Laboratoriyalar va institutning boshqa bo„linmalari. Kasaba uyushmasi va boshqa
jamoat tashkilotlarining strukturaviy tuzilishi, asosiy vazifalari.
6-mavzu. Buxgalterlarni o„qish jarayonini tashkil etishning ilmiy
asoslari
Oliy maktab ta‟limining xususiyatlari va umumiy o„rta, o„rta maxsus ta‟lim
muassasalaridagi o„quv jarayonidan farqi. Oliy iqtisodiy ta‟limning mazmuni.
Institutda kadrlar tayyorlash bo„yicha ixtisosliklar. Ixtisosliklar bo„yicha
institutning o„quv rejalari va ularni takomillashtirish. Nazariy va amaliy ta‟lim
uzviyligi. Iqtisodiyot sohasi kadrlarni tayyorlashda ijtimoiy fanlarning roli.
Iqtisodiy fanlar tizimi, iqtisodchilarni matematik tayyorlash. Umumilmiy fanlar va
ularni o„quv rejasida tutgan o„rni. O„quv dasturining talabalar tomonidan
o„zlashtirilishi. Kalendar-texnik rejalar va o„quv mashg„ulotlari jadvali.
Talabalarning o„quv va mustaqil ish jarayonida texnik vositalardan foydalanishi.
Dasturiy o„qitish. O„quv jarayonini ilmiy tashkil etishda EHMlardan foydalanish.
Birinchi kurs talabalari bilan olib boriladigan o„quv, ilmiy va tarbiyaviy ishlarning
asosiy yo„nalishlari.
7-mavzu. Oliy o„quv yurtida o„qitishning asosiy shakllari
O„quv mashg„ulotlarning asosiy turlari. Ma‟ruza va uning o„quv
jarayonidagi yetakchi roli. Ma‟ruzani tinglash va yozib olish. Ma‟ruza va dastlabki
adabiyot manbalari. Ma‟ruza va darslik, talabalarning mustaqil ishlari.
Seminar, amaliy mashg„ulotlar, imtihon. Seminar, amaliy va laboratoriya
mashg„ulotlari, ularning mohiyati va ahamiyati. Seminar va boshqa mashg„ulotlar
o„tkazish shakllari. Talabalarning seminar va amaliy mashg„ulotlarga tayyorlanish
usullari. Seminar darslarida chiqishlar qilish. Kurs ishlari va loyihalar, ularni
yozish usuli. Maslahatlar, ularning shakllari va o„qish jarayonidagi roli.
Talabalarning ishlab chiqarish amaliyoti, iqtisodiy bilim yurtlarida uni tashkil etish
xususiyatlari. Imtihonlar, sinov imtihonlari. Reyting usuli va uning ahamiyati.
Talabalarning bilimiga qo„yilgan asosiy talablar. Talabalarni yakuniy baholash va
reyting nazoratiga tayyorlanish usullari.
7
8-mavzu. Mustaqil ish va talabalar mehnatini ilmiy tashkil etish
Mustaqil ish – yuqori malakali kadrlar tayyorlashning asosiy usuli. Hozirgi
sharoitda talabalarning mustaqil ishining rolini oshirish. Mustaqil ishning mohiyati
va shakllari. O„quv jarayoni va mustaqil ish. Mustaqil ishni rejalashtirish va
me‟yorlashtirish. Uy vazifalarining uzluksizligini, ketma-ketligi va murakkabligini
inobatga olish – mustaqil ishni ilmiy tashkil etishning asosiy shartlaridir.
Talabaning vaqt byudjeti va ish kuni, ulardan samarali foydalanish. Aqliy
faoliyatning sermahsul rejasi. Talabaning mustaqil ishi ustidan nazoratni tashkil
etish, uning ahamiyati va shakllari. Joriy baholashning xususiyatlari. Talabalar
attestatsiyasi, uni tashkil etish va o„tkazish. Kitoblar bilan ishlash. Konspekt qilish
shakllari, seminarlarga, amaliy mashg„ulotlarga, sinov va imtihonlarga
tayyorlanishda ulardan foydalanish. Talabalar aqliy mehnati gigiyenasi va
madaniyati. Ish qobiliyatini ko„tarish omillari. Bilimlarni o„zlashtirishda e‟tibor,
xotira, fikrlash va irodaviy fazilatlarni rivojlantirishning ahamiyati. Samarali dam
olishni
tashkil
etish
tamoyillari.
Talabaning
kun
tartibida
jismoniy
mashg„ulotlarning o„rni.
9-mavzu. Talabalarning ilmiy-tadqiqot ishini tashkil etish
Yoshlar va fan. Ilmiy-tadqiqot ishlar – yuqori malakali mutaxassislar
tayyorlashning asosiy omili. Iqtisodiyotni erkinlashtirish sharoitida ilmiy-tadqiqot
ishlarining ahamiyatini oshiruvchi omillar. Ilmiy-tadqiqot ishlar to„g„risida Nizom.
Institut va fakultetlarda ilmiy-tadqiqot ishlar tizimi va tuzilishi. Ilmiy
to„garaklar.Talabalar ilmiy tahlil byurosi. Kafedra, muammoli laboratoriya,
xo„jalik shartnomaviy ishlarning ilmiy-tadqiqot ishlarida talabalar ishtiroki.
Xalqaro, Respublika va institut miqyosidagi konferensiyalarda talabalar ishtiroki.
Iqtisodiy fanlar bo„yicha ko„riklar, tanlovlar. Malakaviy ishlar konkursi.
Viktorinalar va olimpiadalar. Talabalarning ilmiy ishlari va o„quv jarayoni. O„quv-
tadqiqot ishlarining shakllari. Kurs ishlari va ishlab chiqarish amaliyoti o„tash
jarayonida malakaviy bitiruv ishlarini yozishda ilmiy-tadqiqot ishlari. Birinchi
kurs talabalari orasida ilmiy-tadqiqot, o„quv-tadqiqot ishlarining asosiy
xususiyatlari va tashkiliy shakllari.Savdo- tijorat tashkilotlarida xarajatlarni
hisobga olishning xususiyatlari va ularning oldiga qo„ygan vazifalari. Ulgurji
savdo korxonalarida tovarlar tannarxini hisobga olish. Omborlarda, bazalarda va
buxgalteriyada tovarlarni hisobga olish. Tovarlarni iste‟molchilarga va
vositachilarga sotish xarajatlari hisobi. Savdo ustamasi va savdo qo„shimchasini
hisobga olish tartibi. Muomalalarda tranzit usulida tovarlar aylanishini hisobga
olish. Chakana savdoda sotish muomalalarining shakllari. Kassa muomalalarining
8
xususiyatlari.
2. Fanning amaliy mashg„ulotlari mazmuni
1-modul. Buxgalteriya va kasbiy faoliyatiasoslari
1-mavzu. Buxgalter kasbining tadrijiy rivojlanishi
Buxgalteriya hisobining paydo bo„lishi va tarixiy rivojlanishi. Buxgalteriya
hisobining maktablari. Xo„jalik hisobi to„g„risida umumiy tushuncha va unga
qo„yiladigan talablar.
2-mavzu. Buxgalteriya hisobi xizmatini tashkil etish
Buxgalteriya hisobi xizmatini tashkil qilishning huquqiy asoslari va
ahamiyati. O„zbekiston Respublikasining “Buxgalteriya hisobi to„g„risida”gi
Qonuni va uning ahamiyati. Buxgalteriya hisobini tashkil qilish shakllari.
3-mavzu. Buxgalter kasbiga qo„yiladigan talablar
Buxgalter kasbining mohiyati. Buxgalteriya hisobi bo„yicha jamoat
tashkilotlari, ularning roli va ahamiyati. Buxgalterlarni milliy sertifikatlash tizimi.
Buxgalterlarni xalqaro sertifikatlash tizimi. Ixtisosga qiziqishni shakllantirishning
asosiy yo„nalishlari. Mazkur ixtisos bo„yicha o„qitiladigan fanlar tizimi.
4-mavzu. O„zbekiston Respublikasida oliy ta‟lim
O„zbekiston Respublikasi mustaqilligi va uning oliy ta‟lim tizimiga ijobiy
ta‟siri. O„zbekiston Respublikasining iqtisodiy va madaniy rivojlanishi.
O„zbekiston Respublikasi Prezidentining demokratik jamiyat qurilishidagi
yetakchilik roli. O„zbekiston Respublikasining moddiy-texnik bazasini yaratish va
oliy maktab oldidagi vazifalar. Oliy ta‟limning mohiyati, asosiy xususiyatlari va
O„zbekistonda uning rivojlanish bosqichlari. Kadrlar tayyorlash tizimida oliy
ta‟limning tutgan o„rni va roli.
5-mavzu. Toshkent moliya institutining buxgalteriya hisobi sohasini
rivojlantirishdagi o„rni
O„zbekiston Respublikasida iqtisodiy ta‟limning rivojlanishi va Toshkent
9
moliya institutining tashkil etilishi. Institut rivojlanishining asosiy bosqichlari,
talabalar tarkibining o„sishi, moddiy-texnika bazasining mustahkamlanishi. Ilmiy-
pedogogik kadrlar, ularning malakasini oshirilish. Institutdagi o„quv-metodik,
ilmiy-tadqiqot, ta‟lim-tarbiyaviy ishlarning asosiy yo„nalishlari. Institutning
tarkibiy tuzilishi. Rektorat, fakultetlar va kafedralar, ularning faoliyati. Institut
Ilmiy Kengashi, fakultetlar kengashi va ular faoliyatining asosiy yo„nalishlari.
Laboratoriyalar va institutning boshqa bo„linmalari. Kasaba uyushmasi va boshqa
jamoat tashkilotlarining strukturaviy tuzilishi, asosiy vazifalari.
6-mavzu. Buxgalterlarni o„qish jarayonini tashkil etishning ilmiy
asoslari
Oliy maktab ta‟limining xususiyatlari va umumiy o„rta, o„rta maxsus ta‟lim
muassasalaridagi o„quv jarayonidan farqi. Oliy iqtisodiy ta‟limning mazmuni.
Institutda kadrlar tayyorlash bo„yicha ixtisosliklar. Ixtisosliklar bo„yicha
institutning o„quv rejalari va ularni takomillashtirish. Nazariy va amaliy ta‟lim
uzviyligi. Iqtisodiyot sohasi kadrlarni tayyorlashda ijtimoiy fanlarning roli.
Iqtisodiy fanlar tizimi, iqtisodchilarni matematik tayyorlash. Umumilmiy fanlar va
ularni o„quv rejasida tutgan o„rni. O„quv dasturining talabalar tomonidan
o„zlashtirilishi. Kalendar-texnik rejalar va o„quv mashg„ulotlari jadvali.
Talabalarning o„quv va mustaqil ish jarayonida texnik vositalardan foydalanishi.
Dasturiy o„qitish. O„quv jarayonini ilmiy tashkil etishda EHMlardan foydalanish.
Birinchi kurs talabalari bilan olib boriladigan o„quv, ilmiy va tarbiyaviy ishlarning
asosiy yo„nalishlari.
7-mavzu. Oliy o„quv yurtida o„qitishning asosiy shakllari
O„quv mashg„ulotlarning asosiy turlari. Ma‟ruza va uning o„quv
jarayonidagi yetakchi roli. Ma‟ruzani tinglash va yozib olish. Ma‟ruza va dastlabki
adabiyot manbalari. Ma‟ruza va darslik, talabalarning mustaqil ishlari.
Seminar, amaliy mashg„ulotlar, imtihon. Seminar, amaliy va laboratoriya
mashg„ulotlari, ularning mohiyati va ahamiyati. Seminar va boshqa mashg„ulotlar
o„tkazish shakllari. Talabalarning seminar va amaliy mashg„ulotlarga tayyorlanish
usullari. Seminar darslarida chiqishlar qilish. Kurs ishlari va loyihalar, ularni
yozish usuli. Maslahatlar, ularning shakllari va o„qish jarayonidagi roli.
Talabalarning ishlab chiqarish amaliyoti, iqtisodiy bilim yurtlarida uni tashkil etish
xususiyatlari. Imtihonlar, sinov imtihonlari. Reyting usuli va uning ahamiyati.
Talabalarning bilimiga qo„yilgan asosiy talablar. Talabalarni yakuniy baholash va
reyting nazoratiga tayyorlanish usullari.
10
8-mavzu. Mustaqil ish va talabalar mehnatini ilmiy tashkil etish
Mustaqil ish – yuqori malakali kadrlar tayyorlashning asosiy usuli. Hozirgi
sharoitda talabalarning mustaqil ishining rolini oshirish. Mustaqil ishning mohiyati
va shakllari. O„quv jarayoni va mustaqil ish. Mustaqil ishni rejalashtirish va
me‟yorlashtirish. Uy vazifalarining uzluksizligini, ketma-ketligi va murakkabligini
inobatga olish – mustaqil ishni ilmiy tashkil etishning asosiy shartlaridir.
Talabaning vaqt byudjeti va ish kuni, ulardan samarali foydalanish. Aqliy
faoliyatning sermahsul rejasi. Talabaning mustaqil ishi ustidan nazoratni tashkil
etish, uning ahamiyati va shakllari. Joriy baholashning xususiyatlari. Talabalar
attestatsiyasi, uni tashkil etish va o„tkazish. Kitoblar bilan ishlash. Konspekt qilish
shakllari, seminarlarga, amaliy mashg„ulotlarga, sinov va imtihonlarga
tayyorlanishda ulardan foydalanish. Talabalar aqliy mehnati gigiyenasi va
madaniyati. Ish qobiliyatini ko„tarish omillari. Bilimlarni o„zlashtirishda e‟tibor,
xotira, fikrlash va irodaviy fazilatlarni rivojlantirishning ahamiyati. Samarali dam
olishni
tashkil
etish
tamoyillari.
Talabaning
kun
tartibida
jismoniy
mashg„ulotlarning o„rni.
9-mavzu. Talabalarning ilmiy-tadqiqot ishini tashkil etish
Yoshlar va fan. Ilmiy-tadqiqot ishlar – yuqori malakali mutaxassislar
tayyorlashning asosiy omili. Iqtisodiyotni erkinlashtirish sharoitida ilmiy-tadqiqot
ishlarining ahamiyatini oshiruvchi omillar. Ilmiy-tadqiqot ishlar to„g„risida Nizom.
Institut va fakultetlarda ilmiy-tadqiqot ishlar tizimi va tuzilishi. Ilmiy
to„garaklar.Talabalar ilmiy tahlil byurosi. Kafedra, muammoli laboratoriya,
xo„jalik shartnomaviy ishlarning ilmiy-tadqiqot ishlarida talabalar ishtiroki.
Xalqaro, Respublika va institut miqyosidagi konferensiyalarda talabalar ishtiroki.
Iqtisodiy fanlar bo„yicha ko„riklar, tanlovlar. Malakaviy ishlar konkursi.
Viktorinalar va olimpiadalar. Talabalarning ilmiy ishlari va o„quv jarayoni. O„quv-
tadqiqot ishlarining shakllari. Kurs ishlari va ishlab chiqarish amaliyoti o„tash
jarayonida malakaviy bitiruv ishlarini yozishda ilmiy-tadqiqot ishlari. Birinchi kurs
talabalari orasida ilmiy-tadqiqot, o„quv-tadqiqot ishlarining asosiy xususiyatlari va
tashkiliy shakllari. Savdo- tijorattashkilotlarida xarajatlarni hisobga olishning
xususiyatlari va ularning oldiga qo„ygan vazifalari. Ulgurji savdo korxonalarida
tovarlar tannarxini hisobga olish. Omborlarda, bazalarda va buxgalteriyada
tovarlarni hisobga olish. Tovarlarni iste‟molchilarga va vositachilarga sotish
xarajatlari hisobi. Savdo ustamasi va savdo qo„shimchasini hisobga olish tartibi.
Muomalalarda tranzit usulida tovarlar aylanishini hisobga olish. Chakana savdoda
sotish muomalalarining shakllari. Kassamuomalalarining xususiyatlari.
11
3. Laboratoriya ishlarini tashkil etish bo„yicha ko„rsatmalar
Fan bo„yicha laboratoriya ishlari o„quv rejada ko„zda tutilmagan.
4. Mustaqil ta‟limnining shakl va mazmuni
“Buxgalterning kasbiy faoliyati” fani bo„yicha talabaning mustaqil ishi shu
fanni o„rganish jarayonining tarkibiy qismi bo„lib, uslubiy va axborot resurslari
bilan to„la ta‟minlangan.
“Buxgalterning kasbiy faoliyati” fаnini o„rgаnuvchi tаlаbаlаr аuditоriyadа
оlgаn nаzаriy bilimlаrini mustаhkаmlаsh uchun mustаqil tа‟lim tizimigа аsоslаnib,
kаfеdrа o„qituvchilаri rаhbаrligidа, mustаqil ish bаjаrаdilаr. Bundа ulаr
qo„shimchа аdаbiyotlаrni o„rgаnib hаmdа intеrnеt sаytlаridаn fоydаlаnib,
konspektlar, rеfеrаtlаr vа ilmiy dоklаdlаr tаyyorlаydilаr, аmаliy mаshg„ulоt
mаvzusigа dоir uy vаzifаlаrini bаjаrаdilаr, ko„rgаzmаli qurоllаr vа slаydlаr
tаyyorlаydilаr. Mustaqil ta‟lim natijalari baholash tizimi asosida baholanadi.
Uyga vazifalarni bajarish, qo„shimcha darslik va adabiyotlardan yangi
bilimlarni mustaqil o„rganish, kerakli ma‟lumotlarni izlash va ularni topish
yo„llarini aniqlash, internet tarmoqlaridan foydalanib ma‟lumotlar to„plash va
ilmiy izlanishlar olib borish, ilmiy to„garak doirasida yoki mustaqil ravishda ilmiy
manbalardan foydalanib ilmiy maqola va ma‟ruzalar tayyorlash kabilar
talabalarning darsda olgan bilimlarini chuqurlashtiradi, ularning mustaqil fikrlash
va ijodiy qobiliyatini rivojlantiradi. Shuning uchun ham mustaqil ta‟limsiz o„quv
faoliyati samarali bo„lishi mumkin emas.
Uy vazifalarini tekshirish va baholash amaliy mashg„ulot olib boruvchi
o„qituvchi tomonidan, konspektlarni va mavzuni o„zlashtirish darajasini tekshirish
va baholash esa ma‟ruza darslarini olib boruvchi o„qituvchi tomonidan har darsda
amalga oshiriladi.
Tаlаbаlаrgа mustаqil ishni tаyyorlаshdа muаyyan fаnning xususiyatlаrini
hisоbgа оlgаn hоldа quyidаgi shаkllаrdаn fоydаlаnish tаvsiya etilаdi.
- dаrslik vа o„quv qo„llаnmаlаr bo„yichа fаn mаvzulаrini o„rgаnish;
- tаrqаtmа mаtеriаllаr bo„yichа mа‟ruzаlаr qismini o„zlаshtirish;
- kоmp‟yutеr tехnоlоgiyalаri tizimlаri bilаn ishlаsh;
- mахsus аdаbiyotlаr bo„yichа rеfеrаt vа kоnspеktlаr tаyyorlаsh;
- tаlаbаning o„quv-ilmiy-tаdqiqоt ishlаrini bаjаrish bilаn bоg„liq bo„lgаn
аdаbiyotlаr, mоnоgrаfiya vа ilmiy to„plаmlаrni chuqur o„rgаnish;
- intеrаktiv vа yangi pеdаgоgik tехnоlоgiyalаr аsоsidа o„qitish jаrаyonidа
fаоl qаtnаshish;
- mаsоfаviy (distаnsiоn) tа‟limni tаshkil etishdа qаtnаshish;
12
- mustаqil tа‟lim tоpshiriqlаrini bаjаrish.
“Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari” fanidan mustaqil ish majmuasi
fanning barcha mavzularini qamrab olgan va quyidagi mavzu ko„rinishida
shakllantirilgan.
№
Fani bo„yicha
mazmuni
Mustaqil ta‟limga oid bo„lim va mavzulari
Mustaqil
ta‟limga oid
topshiriq va
tavsiyalar
1
Buxgalter kasbining
tarixiy rivojlanishi
Buxgalteriya hisobining paydo bo„lishi va tarixiy
rivojlanishi.Buxgalteriya hisobi xizmatini tashkil
qilishning huquqiy asoslari va ahamiyati
konspekt,
taqdimot va
slaydlar
2
Buxgalteriya hisobi
xizmatini tashkil etish
O„zbekiston Respublikasining“Buxgalteriya
hisobi to„g„risida”gi Qonuni va uning
ahamiyatiBuxgalter kasbining mohiyati
konspekt,
taqdimot va
slaydlar
3
Buxgalter kasbiga
qo„yiladigan talablar
Buxgalteriya hisobi bo„yicha jamoat tashkilotlari,
ularning roli va ahamiyati
Ixtisosga qiziqishni shakllantirishning asosiy
yo„nalishlari
konspekt,
taqdimot va
slaydlar
4
O„zbekiston
Respublikasida oliy
ta‟lim
O„zbekiston Respublikasi mustaqilligi va uning
oliy ta‟lim tizimiga ijobiy ta‟siri, O„zbekiston
Respublikasining iqtisodiy va madaniy
rivojlanishi, O„zbekiston
RespublikasiPrezidentining demokratik jamiyat
qurilishidagi yetakchilik roli.
konspekt,
taqdimot va
slaydlar
5
Toshkent moliya
institutining
buxgalteriya hisobi
sohasini
rivojlantirishdagi o„rni
Rektorat, fakultetlar va kafedralar, ularning
faoliyati.Institut Ilmiy Kengashi, fakultetlar
kengashi va ular faoliyatining asosiy yo„nalishlari.
Kasaba uyushmasi va boshqa jamoat
tashkilotlarining strukturaviy tuzilishi, asosiy
vazifalari.
konspekt,
referat va
taqdimot
6
Oliy o„quv yurtlaridagi
o„qish jarayonini
tashkil etishning ilmiy
asoslari
O„quv jarayonini ilmiy tashkil etishda information
texnologiyalardan foydalanish.
O„quv mashg„ulotlarning asosiy turlari.
Ma‟ruzani tinglash va yozib olish.
konspekt,
referat va
taqdimot
7
Oliy o„quv yurtida
o„qitishning asosiy
shakllari
Talabaning mustaqil ishi ustidan nazoratni tashkil
etish, uning ahamiyati va shakllari.
Samarali dam olishni tashkil etish
tamoyillari.Yoshlar va fan.
konspekt,
taqdimot va
slaydlar
8
Mustaqil ish va
talabalar mehnatini
ilmiy tashkil etish
Kafedra, muammoli laboratoriya, xo„jalik
shartnomaviy ishlarning ilmiy-tadqiqot ishlarida
talabalar ishtiroki.Talabalarning ilmiy ishlari va
o„quv jarayon
konspekt,
referat va
taqdimot
9
Talabalarning ilmiy-
tadqiqot ishini tashkil
etish
O„quv jarayonini ilmiy tashkil etishda information
texnologiyalardan foydalanish.
konspekt,
taqdimot va
slaydlar
13
5. Kurs ishini tashkil etish bo„yicha uslubiy ko„rsatmalar
Fan bo„yicha kurs ishi o„quv rejada ko„zda tutilmagan.
6. Fan bo„yicha talabalar bilimini baholash va nazorat qilish me‟zonlari
Fandan talabaning bilimini baholash 5 baholik tizimda amalga oshiriladi.
Fandan nazorat turlari. Fandan talaba(lar)ning bilimini nazorat qilish
oraliq va yakuniy nazorat turlarini o„tkazish orqali amalga oshiriladi. Fandan
nazorat turlari bo„yicha topshiriqlarning mazmuni talabaning bilimini xolis,
obyektiv va aniq baholash imkoniyatini ta‟minlaydi.
Oraliq nazorat (ON) semestr davomida o„quv jarayoni jadvaliga muvofiq
o„quv mashg„ulotlari davomida 1 marta o„tkaziladi
ON bo„yicha talabaning bilimini baholash fandan o„quv mashg„ulotlarini
olib borgan professor-o„qituvchi tomonidan amalga oshiriladi. Talaba fandan
yakuniy nazorat turi o„tkaziladigan muddatga qadar ONni topshirgan bo„lishi shart.
ONni topshirmagan, shuningdek, undan “2”(qoniqarsiz) baholangan talaba
yakuniy nazoratga kiritilmaydi.
Yakuniy
nazorat
(YaN)
talabaning bilimini baholash o„quv
mashg„ulotlarini olib bormagan professor-o„qituvchi tomonidan amalga oshiriladi.
Fandan o„quv mashg„ulotlarini olib borgan professor-o„qituvchi yakuniy nazoratni
o„tkazishda ishtirok etmaydi.
YaN shakli kafedra tomonidan belgilanadi hamda u semestr yakunida o„quv
jarayoni jadvaliga muvofiq quyidagi mezonlarga asoslanib o„tkaziladi:
Baho
Talabaning bilimiga qo„yilgan talablarning asoslanishi
5 (a‟lo)
talaba mustaqil xulosa va qaror qabul qiladi, ijodiy fikrlay oladi,
mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo„llay oladi,
fanning (mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib
beradi hamda fan (mavzu) bo„yicha tasavvurga ega deb topilganda;
4 (yaxshi)
talaba mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo„llay
oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi,
aytib beradi hamda fan (mavzu) bo„yicha tasavvurga ega deb
topilganda;
3 (qoniqarli)
talaba olgan bilimini amalda qo„llay oladi, fanning (mavzuning)
mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan
(mavzu) bo„yicha tasavvurga ega deb topilganda;
2
(qoniqarsiz)
talaba fan dasturini o„zlashtirmagan, fanning (mavzuning) mohiyatini
tushunmaydi hamda fan (mavzu) bo„yicha tasavvurga ega emas deb
topilganda.
14
Talaba fandan baholanishi natijasidan norozi bo„lgan taqdirda, baholash
natijasi e‟lon qilingan vaqtdan boshlab 24 soat davomida apellyatsiya berishi
mumkin.
YaNga kirmagan yoki kiritilmagan, shuningdek, ushbu nazorat turi bo„yicha
“2” (qoniqarsiz) baholangan talaba akademik qarzdor hisoblanadi. Fandan
akademik qarzdor talabaga nazorat turlari(ON va YaN)ni qayta topshirish uchun 1
oy muddat beriladi.
Nazorat turlarini o„tkazilish tartibi buzilganligi aniqlangan hollarda
o„tkazilgan nazorat turlarining natijalari bekor qilinishi hamda tegishli nazorat turi
qaytadan o„tkazilishi mumkin. Fandan nazorat turi bo„yicha talabaning bilimi “3”
(qoniqarli) yoki “4” (yaxshi) yoxud “5” (a‟lo)ga baholanganda, nazorat turini qayta
topshirishga yo„l qo„yilmaydi.
Baholash natijalarini qayd qilish. Fandan talabalar bilimini baholash shu
kunning o„zida (yozma ish shaklida amalga oshirilgan hollarda 3 kundan ko„p
bo„lmagan muddatda) akademguruh jurnalida qayd etib boriladi. Talaba nazorat
turi o„tkazilgan vaqtda uzrli sabablarsiz qatnashmagan hollarda akadem guruh
jurnaliga “0” belgisi yozib qo„yiladi
15
7. Asosiy va qo‟shimcha o‟quv adabiyotlar hamda axborot manbaalari
Asosiy adabiyotlar:
1. Egamberdiyeva S.R. Moliyaviy va boshqaruv hisobi. O„quv qo„llanma. –
T.: Fan va texnologiya, 2019. 289 b.
2. Karimov A., Muqumov Z, Tulayev M., Kurbanbayev J., Raxmonov Sh.
Buxgalteriya hisobining axborot tizimlari. O„quv qo„llanma. –T.: Iqtisod-moliya,
2018. –194 b.
3. Kuljonov O., Xusinov I., Jumanazarov S. Buxgalteriya hisobi nazariyasi.
O„quv qo„llanma. –T.: Iqtisod-moliya, 2018. –237 b.
4. Norbekov D., Misirov K., Tashmanov G„. Moliyaviy va boshqaruv
hisobi. O„quv qo„llanma. –T.: Iqtisod-moliya, 2018. –194 b.
5. Xasanov B., G„aniev Z., Muxammedova D. Boshqaruv hisobi. O„quv
qo„llanma. –T.: Iqtisod-moliya, 2018. –279 b.
6. Karimov A., Kurbanbayev J., Jumanazarov S. Buxgalteriya hisobi.
Darslik. –T.:Iqtisod-moliya, 2019. - 512 b.
7. Karimov A., Kurbanbayev J., Jumanazarov S., Xalilov Sh. Moliyaviy
hisob va hisobot. O„quv qo„llanma. –T.:Iqtisod-moliya, 2018. - 400 b.
8. Kuljonov O., Ortiqov X., Yugay L., Tuxsanov X., M.Xayitboyev
Moliyaviy hisob. O„quv qo„llanma. –T.: Iqtisod-moliya, 2018. –246 b.
9. Pardayev A., Pardayev B. “Boshqaruv hisobi” T.: G„.G„ulom nomidagi
nashriyot-matbaa ijodiy uyi. 2014 yil 251 b.
10. Norbekov D., To„rayev A., Raxmonov Sh. Moliyaviy hisobotning
xalqaro standartlari. O„quv qo„llanma. –T.: Iqtisod-moliya, 2018. –350 b.
11. Мисиров К., Курбанов З., Абдибаева Т., Очилов О. Теория
бухгалтерского учета. Ўқув қўлланма. –Т.: Иқтисод-молия, 2018. –260 б.
12. Norbekov D., Maxmudov A., Muxammedova D. Buxgalteriya hisobi.
O„quv qo„llanma. –T.: Iqtisod-moliya, 2018. –236 b.
13. An Introduction to Accounting Theory, 1st edition. 2016, UWS, Australia
14. Wan Madznah Wan Ibrahim, Mohd Rizal Palil “Fundamentals of
business accounting” Oxford university Press, 2014
15. Intermediate Accounting (15th Edition) English, 557 pages, Kieso,
Weygandt and Warfield, 2013.
16. Wan Madznah Wan Ibrahim Mohd Rizal Palil “Fundamentals of
Business Accounting” 2nd edition Published by Oxford Fajar Sdn. Bhd. Selangor
Darul Ehsan, Malaysia 2014.
17. Carl S. Warren, James M. Reeve, Jonathan E. Ducae “Financial and
Managerial Accounting” 12th edition, South-Western, Cengage Learning, USA,
2014
16
Qo„shimcha adabiyotlar:
18. O„zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo„yicha harakatlar
strategiyasi to„g„risida”gi O„zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7
fevraldagi PF-4947-sonli Farmoni.
19. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan
birga quramiz. - Toshkent: “O„zbekiston” NMIU, 2017. - 488 b.
20. Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat‟iy tartib-intizom va shaxsiy
javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo„lishi kerak. -
Toshkent: “O„zbekiston” NMIU, 2017. - 104 b.
21. Mirziyoyev Sh.M. Yerkin va farovon, demokratik O„zbekiston davlatini
birgalikda barpo yetamiz. - Toshkent: “O„zbekiston” NMIU, 2017. - 56 b.
22. Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta‟minlash -
yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. - Toshkent: “O„zbekiston” NMIU,
2017.-48 b.
23. Сотиволдиев А., Болибеков Б. Сборник задач по предмету “Теория
бухгалтерского учета” Т.: 2013
24. Мирошниченко Т.А. Бухгалтерский финансовый учет и отчетность
(продвинутый уровень): учебник. Персиановский: изд-во ДонГАУ, 2015
25. Бахолдина И. В., Голышева Н. И.Бухгалтерский финансовый учет:
Учебное пособие/ - М.: Форум, НИЦ ИНФРА-М, 2016.
Internet saytlari
26. http://www. gov.uz. (O„zbekiston Respublikasi hukumat portali)
27. http://www.mf.uz (O„zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi).
28. http://www. ziyonet.uz (Axborot ta‟lim tarmog„i)
29. http://www. lex.uz (O„zR Qonun hujjatlari ma‟lumotlari milliy bazasi).
30. http://www.mf.uz (O„zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi)
31. http://www.stat.uz
(O„zbekiston Respublikasi Statistika Qo„mitasi)
32. http://www.soliq.uz (O„zbekiston Respublikasi Soliq Qo„mitasi)
Do'stlaringiz bilan baham: |