Talabalari uchun darslik

6.Hayvonlar irsiyatini hujayra  injeneriyasi  yo‘li 
bilan  o ‘zgartirish
Hujayra va gen  injeneriyasi yutuqlari hayvon zotlarini yaxshilash uchun 
ham qo ‘llaniladi.  M aium ki  sigirlar bir yilda  faqat  1  ta ba’zan  2 ta tuxum 
hujayra  hosil  qiladi.  Shu  sababli  zotdor qoramollami  ko‘paytirish  imkoni 
boim agan.  Hozirgi  vaqtga  kelib  ко‘р  miqdorda  yuqori  sifatli  sut,  go‘sht 
beruvchi qoramolga m aium  gormon inyeksiya qilinib, tajriba o‘tkazilayotgan 
sigirda  ko‘plab  tuxum  hujayra  olinadi va  ular sun’iy  urugiantirilib,  hosil
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bo igan  zigota  xonaki  sigir  bachadoniga  kiritilib,  inplantatsiya  qilinadi. 
Natijada  xonaki  qoramol  qimmatli  zotli  buqacha  yoki  g‘unajin  tug‘adi. 
Shunday qilib bir xil zotli allifen buzoqlar olinadi.  Bu texnologiya bizning 
mamlakatda ham qo‘llaniladi.
AQShning dunyoga m ashhur  M onsanto  kompaniyasi gen  injeneriyasi 
usuli  bilan  o ‘sish  gormonini  ishlab  chiqarib,  sigirlarga  inyeksiya  qildi  va 
shu  bilan sigirlaming sut  miqdorini  oshirishga  erishdi.  Hozirgi  vaqtda  bu 
sut AQShning oziq-ovqat do‘konlarida sotilmoqda.
0 ‘zbekistonda  akadem ik  J.X.Xamidov  rahbarligida  gen  injenerligi 
usulidan  foydalanib  quyon  zigotasiga  o ‘sish  gormoni  geni  kiritildi  va 
odatdagiga  qaraganda  yirik  ham da  tez  o ‘suvchi  transgen  quyon  olindi.
Biotexnologiya  sohasidagi  yutuqlar  hujayra  injeneriyasi  yo‘nalishida 
ko‘proq  q o ig a  kiritilmoqda.  Chunonchi  amerika  ohm i  J.Tomson  1998- 
yili  hali  ixtisoslashmagan  o ‘zak  hujayralarni  alohida  sun'iy  m uhitda 
ko‘paytirib ulardan “yangi” to ‘qimalar va organlar yaratish texnologiyasini 
ishlab chiqdi.  Bu yangi oiganlar teri, pay, tog‘ayjarohatlanganda ko‘chirib 
oik azib   bem om i  sog‘aytirish  uchun juda  qulay.