Talabalari uchun darslik

75 - rasm. Gen muhandisligi usuli bilan o (simlik hujayrasiga
bakteriyalar orqali yot genni kiritish usuli.
A Abdukarimov, 1. Abdurahmonov m aium otlariga ko‘ra 2003 — yilda 
transgen qishloq xo‘jalik ekinlarining umumiy maydoni dunyo b o‘yicha 
67,7 m ln gektami tashkil etgan. Shundan 42,8 mln ga AQSh ga, 13,9 
mln ga Argentinaga, 4,4 mln ga Kanadaga, 3 mln ga Braziliyaga to ‘g‘ri 
keladi. Agar transgen o ‘simliklar ekiladigan maydon ayrim ekinlar bo‘yicha 
taqsimlansa, unda 181.4 mln ga transgen soya o ‘simliligi, 15,5 mln ga

---

transgen makkajo‘xoriga 7,2 mln ga transgen g‘o ‘za o ‘simligiga to‘g‘ri 
keladi. Mazkur ko‘rsatkichlar transgen o ‘simliklaming iqtisodiy ahamiyati 
yuqori ekanligidan dalolat beradi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi «Genetika va o ‘simliklar 
eksperimental biologiyasi» institutida geninmarkaz tashkil etilib, gen 
injenerligi va biotexnologiya sohasida katta muvaffaqiyatlarga erishildi. 
G en injeneriyasi qo‘llanilib ko‘sak qurtiga chidamli g‘o ‘za va kolorada 
qo‘ng‘iziga chidamli kartoshka o ‘simligi yetishtirilgan. G ‘o ‘za genetik 
injeneriyasiga bag‘ishlangan tadqiqotlar akadem ik 
A.A.Abdukariroov
rahbarligida bir guruh olim lar tom onidan 1980-yillarda boshlangan 
bo‘lib, gerbitsidga chidamli bolgan transgen g‘o‘za liniyalari olingan. Ayrim 
hujayralardan yaxlit o ‘simlikni yetishtirish texnologiyasi ishlab chiqilgan. 
Laboratoriya olimlari tomonidan klonlangan tola sifatini belgilaydigan 
genlar ko‘chirib o ‘tkazish va shu orqali yuqori sifatli, uzun tolali transgen 
g‘o ‘za navlarini yaratish ishlari olib borilmoqda. Xususan shu markaz 
ilmiy xodimi 
I. Abdurahmonov 
g‘o ‘zaning gullashini boshqaradigan hamda 
paxta tolasining uzunligini belgilaydigan genlar guruhini AQSh olimlari 
bilan hamkorlikda ilk bor ajratib oldi. Prof. 
Sh.S Azimova 
rahbarlik 
qilayotgan laboratoriya olimlari gen va hujayra injeneriya usullarini qo‘llab 
gepatit B kasalini oldini olish uchun zarur vaksina yaratish loyihasini 
ijobiy hal etdilar.
Biologiya fanlari doktori