Talabalari uchun darslik

71 
- 
rasm. Shajara tuzishda ishlatiladigan genetik ramziy simvollar.
Tadqiqot natijasida olingan natijalarga asoslanib qaysi belgi-xossalar 
dom inant, qaysUari retsessiv, qaysi belgi-xossa genlari autosomalaiga, 
qaysi belgi-xossa genlari jinsiy xromosomalarga birikkan holda irsiylanishi 
aniqlanadi. Retsessiv belgi va xossalar geterozigota holatda namoyon
O
"
ayo1
ЕЗ
□
 
- erkak 
| |
^
с Г ъ
- har xil tuxumdan 
rivojlangan egizaklar
- bir tuxumdan 
rivojlangan egizaklar
□ — O - nikoh 
I j-——
O - norasmiy nikoh 
/^\
□ = o - qarindosh-urug1 
т
orasidagi nikoh
— I 
- bolalar va uiaming 
tug‘ilishidagi 
> 
2
з 
ketma-ketlik

---

boim agani sababli ularni tahlil qilish birmuncha murakkabroq. Chunki 
g eterozigota erkak va ayol nikohlangan taqdird ag ina belgi-xossa 
gomozigota holatga o iish i va fenotipda ko4zga tashlanishi mumkin. 
Qarindoshlar orasidagi nikoh retsessiv belgilaming geterozigota holatdan 
gomozigota holatga o iish i va fenotipda namoyon boiishi uchun qulay 
im koniyat tug‘diradi. Q arindoshlar orasidagi nikoh deyarli ham m a 
m am lakatlar aholisi rtasida uchraydi. Professor 
M.E.Lobashevning
ko‘rsatishicha Hindistonda u 12,9%, Yaponiyada 5,03%, Gollandiyada
0,13-0,16%, Portugaliyada 1,40%, AQShda (Baltimor) 0,05% ga teng. 
Yaqin q arind oshlar orasidagi nikoh respublikam izning sh ahar va 
qishloqlarida ham tez-tez uchrab turadi.
Geneologik metod yordamida odamlarda kz rangining qoraligi, 
qoshlarning enliligi, kipriklarning uzunligi, labning qalinligi, yuzdagi 
sepkillik - dom inant, ko‘z rangining havorangligi, qoshlaming ensizligi. 
Iabning yupqaligi, yuzda sepkilning boimasligi - retsessiv belgi ekanligi, 
ya’ni retsessiv holda irsiylanishi aniqlangan (72-rasm).
ш