Talabalari uchun darslik

26 - rasm. Tovuqlarda pat rangining jins bilan birikkan holda
irsiylanishi.

---

Fen. 
qora
Gen.
l ) P Gen. Z b W
gam Z b W 
Fen. 
chi рог 
F 
Z BZ b x
lGen.
/ \
gam Z B Z b 
Z B W 
Fen. 
chipor 
chipor 
chipor 
qora 
F2Gen Z BZ B 
Z BZ b 
Z BW 
Z bW
B — chipor rang; b — qora rangni ifodalaydi.
Retsiprok chatishtirishda ya’ni chipor tovuq bilan qora xo‘roz 
chatishishidan olingan Ғ^ parrandalarning tovuqlari qora, xo‘rozlari 
chipor rangda bo‘ladi.Ularning ikkinchi avlodida tovuq va xo‘rozlaming 
50 foizichipor, 50 foizining pati qora rangda bo‘ladi.Bu xil chatishtirish 
natijasi tubandagicha:
Fen. 
chipor 
qora
2) Pr 
Z BW x 
Z bZ b
|
gam Z B W 
Z b 
Fen. 
chipor 
qora 
Firrfn 
Z BZ b x 
Z bW 
IG,D- 
/ \
/ \
gam Z в Z b 
Z b W 
Fen. 
chipor 
qora 
chipor 
qora 
F,_ 
Z BZ b 
Z bZ b 
Z BW 
Z bW
2Gcu.
Tajribalaming ko‘rsatishicha Y xromosoma hamma vaqt genetik jihatdan 
nofaol boiavermaydi. Ayrim holatlarda Y xromosomada ham ba’zi genlar 
uchrashi mumkin. Bunday vaqtda Yxromosomadajoylashgan gen ta’sirida 
rivojlanadigan belgi faqat егкак oiganizmdan erkak organizmga irsiylanadi. 
Masalan, akvariumda boqiladigan tirik tug‘adigan guppi baligini orqa 
tomonidagi suzgich qanotida qoramtir dog‘ni rivojlantiruvchi gen Y 
xromosomada joylashgan boiib, bu belgi urchiyotganda erkakdan erkak 
guppiga beriladi.
Odam qulogidan tuk o‘sib chiqishini belgilovchi gen, shuningdek 
tishlarni katta-kichikligi, barmoqlar orasidagi parda hamda erkaklik kuch- 
quwati Y xromosomada joylashgan genlaming ta;sirida rivojlanib, otadan 
faqat o4g‘il bolalaiga beriladi.

---