Talabalari uchun darslik



Download 5,51 Mb.
Pdf ko'rish
bet230/266
Sana21.11.2022
Hajmi5,51 Mb.
#869510
1   ...   226   227   228   229   230   231   232   233   ...   266
Bog'liq
hjacki 358 Genetika

AabbccDDeeff\
changchi esa даВВсоЛ/ЕЕҒҒ genlardan 
iborat bo‘lsa, ulaming gametalari AbcD^Va 
aBcdEF,
birinchi avlod duragay 
genotipi 
AaBbccDdEeFfWrinishda.
boiadi.Boshqacha aytganda, urug‘chi 
va changchi o ‘simliklarda to ‘rttadan, uchtadan zararli retsessiv genlar 
b o isa, ulami duragaylashdan hosil bo‘lgan F, o ‘simliklarda esa bitta zararli 
retsessiv gen uchraydi.
Geterozis duragaylaming barcha belgilariga taaluqli b o im ay , ayrim 
belgi-xossalarga tegishli bo‘ladi. A G ustafson o ‘simliklardagi geterozisni 
tubandagi xillaiga ajratadi:
a. Reproduktiv geterozisda F, duragaylaming urchish organlari yaxshi


rivojlanib, u urug‘ va mevalarning hajm va miqdor jihatdan ko‘p bo‘lishiga 
olib keladi.
b. Som atik geterozis 
0
‘simlikning vegetativ organlarining kuchli 
rivojlanishiga sababchi bo‘ladi.
c. Adaptiv geterozis esa duragaylarning hayotchanligini oshiradi.
Tabiiy ravishda duragaylarda geterozis ularni hosil qilish uchun
tanlangan ota-ona organizmlarga ham da sharoitning qulay b o ‘lishiga 
bog‘liq.
Geterozis faqat F, da bo‘lib, uni kelgusi avlodlarga berish hali o ‘z 
yechimini topgani yo‘q. Geterozis faqat o ‘simliklarni vegetativ, ya’ni 
qalamcha, tugunak va piyoz ko‘paytirilgandagina avloddan-avlodga berilishi 
m um k in. G e te ro z is faqat o ‘sim lik lard a em as, h ay v o n larn i h am
chatishtirganda namoyon bo‘ladi. Masalan, leggom zotli tovuqlaming 
inbred liniyalarini chatishtirishdan olingan Ғ^ duragay tovuqlarda 
chatishtirishga qatnashgan tovuqqa nisbatan tana og‘irligi 130 gr, tut 
ipak qurti kapalaklarini har-xillarini chatishishidan olingan kapalak 
pillalarining ipak berishi 10-15% ortganligi aniqlangan. Geterozisning 
sababini biokimyoviy yo‘l bilan tadqiq qilish yo‘li o ‘rganilganda duragay 
organizmlarda ba’zi fermentlar faolligi oshganligi m a’lum bo‘ldi.
7. Eksperimental poliploidiya
Agar xromosomalar to ‘plami bir necha karra ortsa bunday o ‘simlik 
va hayvonlar poliploidlar deb ataladi. Normal o ‘simliklarda xromosomalar 
juft-juft holatda bo‘lgani sababli bunday individlar diploid to‘plamli turlar 
deyiladi. M abodo o ‘simliklarda diploid to ‘plamli xrom osom alar ikki 
m a ro ta b a k o ‘paysa u larn i te tra p lo id la r, uch m aro ta b a k o ‘paysa 
geksaploidli, to ‘rt marotaba ko‘paysa oktaploid turlar deb nomlanadi.
P o lip lo id iy a o ‘sim liklar evolyutsiyasida m uh im rol o ‘ynagan. 
Aniqlanishicha gulli 
0
‘simliklarning ko‘p avlodi poliploid turlardan iborat. 
Poliploid turlar donli, mevali, rezavor mevali, sitrus va texnika, dorivor 
o ‘simliklarda ko‘plab uchraydi. Akademik P.M .Jukovskiy ta ’biri bilan 
aytganda insoniyat poliploid turlar hisobiga ham oziqlanadi, hamkiyinadi.
F izikaviy o m illard an farqli ravishda kim yoviy o m illar (ip rit, 
formaldegid, etilenamin, dietilsulfat, ayniqsa kolxitsin alkoloidi) orqali 
sun’iy mutatsiyalar hosil qilingan.
Past harorat ham mutatsiyalami hosil etishi tajribada isbotlangan. Past 
harorat ta ’sirida hosil shoxi bor g‘o ‘za navlaridan A.I.Avtonomov hosil 
shoxi yo‘q, ko‘saklari asosiy poyada joylashgan 

Download 5,51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   226   227   228   229   230   231   232   233   ...   266




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish