Talabalari uchun darslik

R.S Muxamedov va V.Irisbayevlar 
o ‘nlab 
xavfli yuqumli va irsiy kasalliklarga gen injeneriyasi yordamida tashxis 
qo‘yish biotexnologiyasini yaratdilar va amaliyotga tatbiq etdilar.
Professor 
O.Odilova 
boshchiligida olim lar pestitsid qoldiqlarini 
parchalab zararsizlantiruvchi bakteriya shtammidagi genlar guruhini, g‘o‘za 
tomiri sathida yashovchi bakteriyaga ko‘chirib o ‘tkazib pirovard natijada 
g‘o ‘za ekiladigan maydonlarga, sepilgan gerbitsid va pestitsidlar qoldig‘ini 
zararsizlantirishni maqsad qilib qo‘ygan. 
S.Jatayev, F.Muxamedxanova
g‘o ‘zaning va bug‘doyning gerbitsidga chidamli transgen formalarini 
yaratdilar.
6.Hayvonlar irsiyatini hujayra injeneriyasi yo‘li
bilan o ‘zgartirish
Hujayra va gen injeneriyasi yutuqlari hayvon zotlarini yaxshilash uchun 
ham qo ‘llaniladi. M aium ki sigirlar bir yilda faqat 1 ta ba’zan 2 ta tuxum 
hujayra hosil qiladi. Shu sababli zotdor qoramollami ko‘paytirish imkoni 
boim agan. Hozirgi vaqtga kelib ко‘р miqdorda yuqori sifatli sut, go‘sht 
beruvchi qoramolga m aium gormon inyeksiya qilinib, tajriba o‘tkazilayotgan 
sigirda ko‘plab tuxum hujayra olinadi va ular sun’iy urugiantirilib, hosil

---

bo igan zigota xonaki sigir bachadoniga kiritilib, inplantatsiya qilinadi. 
Natijada xonaki qoramol qimmatli zotli buqacha yoki g‘unajin tug‘adi. 
Shunday qilib bir xil zotli allifen buzoqlar olinadi. Bu texnologiya bizning 
mamlakatda ham qo‘llaniladi.
AQShning dunyoga m ashhur M onsanto kompaniyasi gen injeneriyasi 
usuli bilan o ‘sish gormonini ishlab chiqarib, sigirlarga inyeksiya qildi va 
shu bilan sigirlaming sut miqdorini oshirishga erishdi. Hozirgi vaqtda bu 
sut AQShning oziq-ovqat do‘konlarida sotilmoqda.
0 ‘zbekistonda akadem ik 
J.X.Xamidov 
rahbarligida gen injenerligi 
usulidan foydalanib quyon zigotasiga o ‘sish gormoni geni kiritildi va 
odatdagiga qaraganda yirik ham da tez o ‘suvchi transgen quyon olindi.
Biotexnologiya sohasidagi yutuqlar hujayra injeneriyasi yo‘nalishida 
ko‘proq q o ig a kiritilmoqda. Chunonchi amerika ohm i 
J.Tomson 
1998- 
yili hali ixtisoslashmagan o ‘zak hujayralarni alohida sun'iy m uhitda 
ko‘paytirib ulardan “yangi” to ‘qimalar va organlar yaratish texnologiyasini 
ishlab chiqdi. Bu yangi oiganlar teri, pay, tog‘ayjarohatlanganda ko‘chirib 
oik azib bem om i sog‘aytirish uchun juda qulay.