Talabalari uchun darslik

Populyatsion metod 
yordam ida odam lar populyatsiyasidagi turli 
genlami yoki xromosoma tuzilishidagi kamchiliklami tarqalishi o ‘rganiladi. 
Populyatsion metod matematik-statistik metodga asoslanadi. Populyatsiya- 
ning genetik tuzilishini bilish uchun keng hajmli tadqiqot o ikazish va 
unda populyatsiyaning bir butun holati tadqiq qilinishi lozim. Tanlab 
olingan odamlar populyatsiyasida u yoki bu fenotipikbelgilaming tarqalishi 
tadqiq qilinadi.Shundan keyin ana shu fenotipikbelgilam ing populyatsi- 
yada takrorlanish darajasi belgilanadi. Populyatsiyada u yoki bu genh 
belgining takrorlanish tezhgi Xardi-Vaynberg formulasi asosida hisoblab 
chiqiladi va unga qarab u yoki bu genning - belgining uchrashlik foizi, 
darajasi to ‘g‘risida m ulohaza yuritiladi. Genning takiorlanish darajasini 
bilish, ayniqsa yaqin qarindoshlar o ‘rtasidagi nikoh oqibatlarini baholashda 
muhim ahamiyatga ega b o iad i. Populyatsiyalarda har xil irsiy kamomadli 
individlaming uchrash darajasi genlar, belgOar bo‘yicha turlichadir. Bunda 
albatta retsessiv allellar geterozigota holatda b o iish i e ’tibordan chetda 
qolmasligi kerak. C hunonchi, albinizm Yevropa mamlakatlarida 20000 
odamdan bittaning fenotipida namoyon b o isa, uning alleli geterozigota 
holatda 70 odam dan bittasida uchraydi.
Jins bilan bog‘liq kasalliklami irsiylanishida boshqacha holat kuzatiladi. 
Masalan, daltonizm kasalligini keltirib chiqam vchi bir necha allellar 
bor b o iib , ular X jinsiy xrom osom aning ikki joyidan o ‘rin olgan. 
S.A.Serebrovskiy 
m aium otlariga ko‘ra 1930-yillarda Moskva aholisi 
0
‘rtasida erkaklarning 7% da daltonizm kasali uchrasa, ayollaming 13%

---

da uning ailellari geterozigota holatda boigan. Qarindoshlar o ‘rtasidagi 
nikohning zararli oqibatlari ayniqsa alohidalashgan kam sonli odamlar 
populyatsiyalarida tez ko‘zga tashlanadi. Chunonchi, Janubiy Panamaning 
chetki viloyati San Blazdagi Karibkun qabilasida albinos odam lar 
nihoyatda ko‘p. Shveytsariyaning Rone daryosi qirg‘ogidagi qishloq 
aholisining 2000 tasining 50% kar-soqov. 200 tasining qulogi eshitishida 
kamchilik uchraydi.