Talaba huquqi va vazifasi

Foydali qazilma konlarini geotexnologik usulda qazib olishning tasniflari
1-jadval

Foydali qazilmaning xaraktchan holat ko’rinishlari	Foydali qazilmani xarakatchan holatga o’tkazish usullari
	Fizikaviy	Kimyoviy	Kombinasiyalashgan (fizikaviy, kimyoviy va biologik ta'sirlarning kompleksi)
Gazsimon	Tempuratura, bosim ta'sirida	Oksidlash, parchalash	Fizik maydon ta'sirida kimyoviy reaksiya, mikrobiologik ta'sir
Oquvchan suyuq (eritma, qorishma)	Bosim, harorat ta'sirida	Molekulyar eritma hosil qilib ishqorlanish va erish	Fizik maydon ta'sirida, mikrobiologik ta'sir bilan erish, ishqorlanish va gidrogenezasiya
Gidromexanik qorishma	Gidro-bosimli havo bilan maydalash, fizik maydon ta'sirida	Bog’lovchi moddalarni eritish	Sirtga aktiv ta'sir qiluvchi moddalar, kimyoviy reagentlarni fizikaviy maydonda mikrobiologik ta'siri

Hozirgi vaqtda qator foydali qazilmalarni qazib olishda geotexnologik usul keng qo’llanilmoqda. Bularga tuz, oltingugurt, mis, uran va boshqa ko’plab foydali qazilma konlari misol bula oladi. Ba’zi foydali qazilma konlarida yarim sanoat, tadqiqot va tajriba ishlari olib borilmoqda.
2-jadval
Geotexnologik usullardan foydalanishning zamonaviy holati

Usul	Sanoati o’zlashtirilgan ob'ektlar	Yarim sanoat va tadqiqot ishlari, loyihalar, takliflar va patentlar qilinayotgan maydonlar
Yyyyer ostida eritmaga aylantirish	Kaliy va toshtuzi konlari	Bishofit, soda, glauber tuzi konlari
Yyyyer ostida ishqorlash	Mis va nikkel sul’fid konlarini oksidlashgan zonalari. Uranning infiltrasion va cho’kindi infiltrasion konlari, shuningdek endogen konlarini balansdan tashqari uchastkalari	Marganes, mis ko’rg’oshin, rux va nikkel, oltin, titan va ohaktoshning sulfidli konlari. Cho’kindi qo’ng’ir temir konlari.
Yyyyer ostida eritish	Sof tug’ma oltingugurt konlari
Yyyyer ostida gazga aylantirish	Tosh va qo’ng’ir ko’mir konlari	Oltingugurtning qurigan konlari. Ohaktosh, yonuvchi slanes konlari, mishyak va simob tarkibli ma'danlar. Suv o’tkazmaydigan ma'danlardagi oltingugurt, bitum va og’ir neft. Asfaltit, metallarning vulkanogen konlari, ozokerit, oltingugurt
Burg’ulash skvajinalari yordamida suyuqlik ta'sirida qazib olish	Qurulish konlari va fosforit konlari	Metallar, qurilish qumlari va shag’alning cho’kindi konlari. Titan, oltin va olmos, yig’ilgan sochilmalardagi kassiterit, ilmoqsimon fosforitlar, ko’mir yumshoq boksitlar, temir va boshqalar.