Talaba huquqi va vazifasi

T u sh u n t i r i sh x a t i. Xizmat sohasidagi, xizmatga aloqador masalani, uning ayrim jixatlarini yozma izohlovchi va muassasa (bo’lim) rahbariga (ichki) yoki yuqori tashkilotga (tashqi) yo’llanuvchi xujjatdir.
X i z m a t x a t l a r i. Muassasalar orasida xizmat aloqalarini amalga oshiruvchi asosiy xujjatdir. Xat orqali bajariladigan masalalar ko’lami juda keng bo’lib, bunday yozishmalar vositasida turli ko’rsatmalar, so’rovlar, tushuntirishlar, javoblar, iltimoslar, takliflar, xabarlar, kafolatlar beriladi yoki qabul qilib olinadi. Mazmun jixatdan turlicha bo’lgan bunday hujjatlar umumlashtirilgan holda xizmat xatlari deb yuritiladi. Xizmat xatlari tashkilotda ish yuritish jarayonida qo’llaniluvchi hujjatlarning umumiy miqdoriga nisbatan 80 foizni tashkil qiladi.
D a ' v o x a t. Ma'lum bir muassasaning boshqa bir idora yoki transport tashkilotlariga nisbatan talab va e'tirozlari bayon qilingan xatlar – da'vo xatlar yoki da'vonomalar deb yuritiladi.
Da'vo xatlar ijara pudrati, qurilish ishlari, ijara, yuk tashish va shu kabi bir qancha ishlar bo’yicha tuzilgan shartnomalar bajarilmay qolganda o’z qonuniy huquqlarini va manfaatlarini himoya qilish maqsadida tuziladi.
I l o v a x a t. Xatni qabul qilib oluvchilarni jo’natilgan hujjatlar haqida yozma xabardor qilish uchun qo’llanuvchi qisqacha xabar qog’ozidir. Ilova xati ish yuritishda keng tarqalgan. Muassasalarda bunday xatlar shartnoma loyixalarini, ziddiyatli majlis bayonlarini, da'vo materiallarini jo’natishda qo’llaniladi.
I l t i m o s x a t. Muassasalar ma'lum bir ishni amalga oshirish yoki tugatish maqsadida boshqa bir muassasalarga rasmiy xat orqali iltimos qilishi mumkin. Muassasalar o’rtasidagi bunday o’zaro yozishmalar iltimos xat vositasida bajariladi. Iltimos xat xizmat xatlari orasida eng ko’p tarqalgan turlardan hisoblanadi. Iltimos xatlar ham boshqa xatlar kabi muassasalarning mos ish qog’oziga yoziladi va albatta jo’natilish sanasi va jo’natma tartib raqami ko’rsatiladi.