Talab va taklif nazariyasi

Ammo bahoning har xil turi bir-biri bilan o’zaro bog’liq va yagona tizimni tashkil etadi. Bulardan:

• Ammo bahoning har xil turi bir-biri bilan o’zaro bog’liq va yagona tizimni tashkil etadi. Bulardan:
• a) firmalar o’z mahsulotlarini katta hajmda boshqa firmalarga yoki vositachilarga va ulgurji savdo tashkilotlariga sotadilar. Ulgurji baho korxonalarga ishlab chiqarish xarajatlarini qoplashni va zarur foydani olishni ta’minlab berishi zarur;
• b) tovarlar aholiga chakana baholar yordamida sotiladi. Bu baholarga davlat savdosi, iste’molchi kooperatsiyasi, kolxoz bozori, komission savdo baholari kiradi. Chakana baho darajasi aholining real daromadlariga bog’liq bo’ladi;
• v) xarid baholari qishloq xo’jaligi mahsulotlarini davlat tomonidan sotib olishga ishlatiladi;
• g) dunyo baholari xalqaro savdo munosabatlarida qo’llaniladi. Baholar tovar ishlab chiqarishning rivojlanishiga o’zining vazifalari orqali ta’sir etadi.

Talab va taklif qonuniga ko’ra, bozorda talab va taklif nafaqat miqdori, balki o’zining tarkibi jihatidan ham bir-biriga mos kelishi kerak va shundagina bozor muvozanatiga erishiladi. Talab va taklif bozor muvozanatlarining mohiyatini, bozorning o’zidagi o’zgarishlarning sabab va oqibatlarini bildiradi. Ammo talab va taklif qonuni, ishlab chiqarishni tartibga soluvchi kuch birligini bildiradiki, unga ko’ra bozordagi o’zgarish darhol ishlab chiqarishga yetkazilishi kerak. Bozordagi talab va taklifning nisbatiga qarab ishlab chiqarishning sur’atlari va tarkibi tashkil topadi. Bu esa tovar ishlab chiqarishga sarf etilgan hamma mehnat – ijtimoiy normal va zarur ekanligini ko’rsatadi. Bunday muvozanat iqtisodiyotni rivojlantirishda katta samaradorlikka yyerishilganligidan dalolat beradi.

• Talab va taklif qonuniga ko’ra, bozorda talab va taklif nafaqat miqdori, balki o’zining tarkibi jihatidan ham bir-biriga mos kelishi kerak va shundagina bozor muvozanatiga erishiladi. Talab va taklif bozor muvozanatlarining mohiyatini, bozorning o’zidagi o’zgarishlarning sabab va oqibatlarini bildiradi. Ammo talab va taklif qonuni, ishlab chiqarishni tartibga soluvchi kuch birligini bildiradiki, unga ko’ra bozordagi o’zgarish darhol ishlab chiqarishga yetkazilishi kerak. Bozordagi talab va taklifning nisbatiga qarab ishlab chiqarishning sur’atlari va tarkibi tashkil topadi. Bu esa tovar ishlab chiqarishga sarf etilgan hamma mehnat – ijtimoiy normal va zarur ekanligini ko’rsatadi. Bunday muvozanat iqtisodiyotni rivojlantirishda katta samaradorlikka yyerishilganligidan dalolat beradi.