Tajriba mashg’uloti №1 Oqova suvning ifloslanishini aniqlash

TAJRIBA MASHG’ULOTI №1

Oqova suvning ifloslanishini aniqlash

Ishning maqsadi: Oqova suvning ifloslanishini aniqlash usulini o’rganish.
Ishni o’tkazish uchun kerakli asbob-uskunalar, jihozlar va ko’rgazmali qurollar:

1. Elektron tarozi.

2. Sig’imi 500, 1000 sm³ li shisha idishlar.
3. Sig’imi 1, 2, 5, 10 sm³ li pipetkalar.
4. Distillangan suv.
5. Chinni idish.
6. Quritish shkafi.
7. Soda va qoshiqcha.
8. Shisha tayoqcha.
9. Filtr.
10. Elak (teshiklarining o’lchami 0,1mm).


Nazariy ma’lumotlar
Yer yuzidagi suvlarni ifloslanishlardan muhofazalashda “Sanitariya me’yorlari va qoidalari” ga binoan daryo, ko’l va suv havzalaridagi suvlarning sifati bo’yicha me’yorlash o’tkaziladi.
“Sanitariya me’yorlari va qoidalari” ga asosan suv havzalari ikki toifaga bo’linadi:
I. Ichimlik va madaniy–maishiy maqsadlarda ishlatiladigan suv havzalari.
II. Baliqchilik xo’jaliklarida ishlatiladigan suv havzalari.
Birinchi turdagi ob’ektlar suvlarining tarkibi va xossalari eng yaqin oqimdan yuqorida bir kilometr masofada joylashgan suvning quyilish joyidagi sifat ko’rsatkichi me’yorlariga, oqmaydigan suv havzalarida esa suvdan foydalanish punktidan bir kilometr radiusdagi suvning sifat ko’rsatkichi me’yorlariga mos kelishi shart.
Baliqchilik xo’jaligidagi suv havzalarida suvning tarkibi va xossalari, oqova suvlarning chiqish joylarida, yoyilib tarqalishidagi suvning sifat ko’rsatkichi me’yorlariga, suvning chiqib yoyilishi bo’lmasa, suv chiqish joyidan 500 m masofadan uzoq bo’lmagan joydagi suvning me’yorlariga mos kelishi kerak.
“Sanitariya me’yorlari va qoidalari” suv havzasidagi suvlarning suzib yuruvchi aralashma va muallaq moddalari, hidi, ta’mi, ranglari va harorati, PH ning qiymati, suvda kislorodning eriganligi va minerallar alashmasining konsentrasiyasi hamda tarkibi, suvdagi kislorodning biologik talabi, zaharli va zararli moddalarning tarkibi hamda ruxsat etilgan chegaraviy konsentrasiyasi (RECHK) va kasallik keltirib chiqaruvchi bakteriyalarning ko’rsatkichlari uchun me’yorlovchi qiymatlarni belgilaydi (o’rnatadi).
Kimyoviy tarkibi bo’yicha zararli va zaharli moddalar turli xil bo’lishi mumkin. Shu sababli ular zararli ko’rsatkichlarni chegaralash (limitlash, ta’qiqlash) tamoyili bo’yicha me’yorlanadilar. Bunda har bir moddaning noqulay ta’sir etishi mumkinligi tushuniladi. Suv havzalaridagi ichimlik va madaniy- maishiy maqsadlarda ishlatiladigan suvlarning ifloslanishini me’yorlashda zararli ko’rsatkichlarni chegaralash (ZKCH) ning 3 xili qo’llaniladi: