Tajriba ishi №1 Mavzu: Gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jismning harakatini o’rganish Ishning maqsadi

2-rasm: Gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan sharchaning harakati

(6) va (9) formulalar asosida quyidagilarni chiqarish mumkin:

1. 
   Uchish uzoqligi 2 burchak sinusiga va sharcha harakatining boshlang’ich tezligi kvadratiga proporsionaldir.
   
2. 
   45^o burchak ostidagi harakatda uchish maksimal bo’ladi.
   
3. 
   Maksimal ko’tarilish balandligi h va ga to’g’ri proporsionaldir.
   

1. 
   Topshiriq: P’olat sharcha uchish burchagining maksimal ko’tarilish balandligiga va uchish uzoqligiga bog’liqligini tadqiq etish
   

1. 
   Rostlovchi vintlar (4) yordamida ishga tushiruvchi mexanizm egilish burchagini 45^o ga o’rnating.
   
2. 
   Platformani qo’ying va unga qog’ozli lentani mahkamlang.
   
3. 
   Tezlik o’lchagich qiymatini nolga to’g’rilang.
   
4. 
   Prujinaning minimal siqilish darajasida po’lat sharchani oting va marker bilan lentada sharcha platformaga urilgan nuqtani belgilang. Ruletka yordamida S uchish uzoqligini aniqlang.
   
5. 
   Vertikal shkalani o’rnating otishni qayta amalga oshiring va shkala yordamida po’lat sharchaning h maksimal ko’tarilish balandligini aniqlang.
   
6. 
   , S va h larni o’lchash natijalarini 1-jadvalga kiriting.
   

1-jadval. Turli uchish burchaklarida sharchaning ko’tarilish balandligini va uchish uzoqligini o’lchash natijalari:

№	(m/s)	(grad)	S (m)	H (m)			(m/s)
1
2
3
O’rt. q

To’pponchaning egilish burchagini almashtiring va barcha o’lchashlarni 3-6- bandlardagidek takrorlang. Har bir egilish burchagi uchun tajribani 3-4-marta takrorlang.

7. 
   Tajribalarni 5-6 xildagi burchaklarda 15^o-75^o gacha bo’lgan oraliqda bajarishni tavsiya qilamiz.
   
8. 
   S( va h( bog’lanish grafiklarini yasang va olingan natijalarni nazariy ma’lumotlar bilan taqqoslang.( (9) va (6) formulalar)
   
9. 
   Yasagan grafigingizdan foydalanib, sharchaning boshlang’ich tezligini hisoblang. Olingan natijaning xatoligini baholang va uni o’lchagichning ko’rsatishlari bilan taqqoslang.
   

Nazorat savollari:

1. 
   Ko’chish trayektoriya va yo’l haqida tushincha bering.
   
2. 
   Gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jism harakati deganda nimani tushinasiz?
   
3. 
   Jism qanday burchak ostida otilganda ko’chish eng maksimal bo’ladi?
   
4. 
   Gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jismning ko’tarilish balandligi qanday formula yordamida aniqlanadi?
   

Sharchaning maksimal ko’tarilish balandligi bilan maksimal ko’chish uzoqligi orasidagi bog’liqligi?