Тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этиш бош илмий методик маркази

1-ғоя. “Тўхта ва бошла” 
Бошланғич саволлар 
Равон фикрлаш кўникмасини шакллантиришда 
қуйидаги вазиятлар ўқувчилар эътиборини жалб 
этишда ёрдам беради: 
 Юзага келиши мумкин бўлган вазиятлар. 
 Муаммони ечиш йўллари. 
 Бир мақсадга хизмат қилувчи стратегиялар. 
 Иҳтиро қилинган нарсалар ва объектлардан 
бошқа мақсадларда фойдаланиш. 
 Маълум бир инсон, объект ёки вазият ҳақида гап 
кетганда мияга биринчи бўлиб келадиган фикр. 
 Бир фикрни турлича ифодалаш. 
 Маълум бир ишни турлича амалга ошириш. 
 Юзага келган вазиятнинг натижасини таҳлил қилиш. 
 Объект ва вазиятларни ифодаловчи сўзлар. 
Мославшувчанликни шакллантиришда “ақлий ҳужум” машқлари катта 
самара беради. Бунда талабалар нафақат бир қатор ғоялар, балки турли-
туман ғояларни топишлари лозим. Ўқувчиларда мославшувчан фикрлашни 
фаоллаштиришда қуйидаги саволлар қўл келади: 
37
Drapeau Patti. Sparking student creativity (practical ways to promote innovative thinking and 
problem soving). – Alexandria – Virginia, USA: ASCD, 2014. – p. 203. - 28-41-бетлар. 

---

73 
 ... вазият қандай оқибатларга олиб келиши мумкин? 
 ... амалга оширишда қандай 
усуллардан фойдаланиш мумкин? 
 агар ... бўлса бу нимага олиб 
келиши мумкин? 
 сизнингча ҳаётда ва таълим 
тизимида нималарга ўзгартиришлар 
киритиш лозим? 
 ... таъсир этиши мумкин 
бўлган вазият, муаммо, мавзулар 
рўйҳатини тузинг. 
 ... ривожлантиришнинг қандай 
усуллари мавжуд? 
Ўзига хосликни (оригиналлик) шакллантиришда қуйидаги саволлардан 
фойдаланиш ўқувчиларда оригинал жавобларни беришни фаоллаштиради: 
 ...ни қандай ишлаб чиқиш мумкин? 
 ...ни ривожлантириш усуллари рўйҳатини тузинг? 
 ...ни иҳтиро қилинг? 
 ...да оригинал ғоя ўйлаб топинг? 
 ...ни амалга оширишда ўз ёндашувингизни ифодаланг? 
 ...ни яратишда ўз таклифингизни киритинг? 
Ишлаб чиқиш мавзусида эса, қуйидаги саволлар талабалардан мувофиқ 
жавобларни олишда қўл келади: 
 ...га қўшинг; 
 ...ни қуринг; 
 ...ни кенгайтиринг; 
 ...ни оширинг; 
 ...ни ишлаб чиқинг.