Тахририй ишлар ва карталарни тахрир этиш. Тахририй-тайёрлов ишлари

3.6. Карталарни тузишда ГАТ ни қўллаш.
Хозирги кунга келиб, халқ хўжалигининиг деярли барча тармоқларида Географик Информацион тизимларидан кенг фойдаланилмоқда. Хусусан, сув хўжалигида: сув йўлларини ўрганиш, сувни бошқариш, сувни тақсимлаш, сувни шўрланиш даражасини ўрганиш, сувни органик ва химик таркиби сув ости хайвонларини ўрганиш, сув ўзанини ўзгартириш, сув тошқинларини олдини олиш, каналларни автоматизация қилиш, ўрмон хўжалигида: барча тирик жонизотни эмиграция ва имиграциясини ўрганиш, ўрмон ѐнғинини олдини олиш, барча ўсимлик дунѐсини жойлашиши бўйича ўрганиш, уларни ривожланиши ва х.з, қишлоқ хўжалигида, ерни шўрланиши, ерни химик таркиби, қишлоқ хўжалиги экинларини ривожланиш цикли, ўсимликларни сув ичиш жараѐни, ўсимликларни касалини ўрганиш ва х.з.
Географик информацион тизимлар фани компъютер технологияри, дастурларни ривожланиши билан кескин боғлиқ. Шунингдек математика, физика, биология ва химия фанлари билан хам боғлиқ. Масалан, масофадан маълумот йиғишни (Remote Sensing) ривожланиши космонавтикани ривожланишига боғлиқ.
ArcGIS 9.3 дастури хақида тушунча.
ArcGIS 9.3 (ESRI фирмаси) юқорида таъриф этилган ESRI компаниясиинг дастури бўлиб бу дастур авлод сифатида бир неча сериялар туркумида ишлаб чиқилади. ArcGIS 9.3 дастурининг илк авлоди 1993 йили Arc/Info тизими учун қўшимча сифатида яратилди ва бу дастур оммавий равишда фойдаланувчилар учун мўлжалланган. ArcGIS 9.3 дастури картографик маълумотларни яратиш, таҳлил қилиш ва тасвирлаш учун жуда қулай дастур ҳисобланади. ArcGIS 9.3 нинг биринчи ва иккинчи версиялари маълум ҳудуд бўйича тарақлган географик маълумотларни (объект ва ходисалар) кўриш ва таҳлил қилиш учун энг оддий ва шу билан бирга самарали дастур сифатида ишлаб чиқилган. Бу дастурини қўллаш соҳалари турлича яни бизнес ва фан, таълим ва бошқарув, ижтимоий соҳа, демографик ва сиѐсий изланиш, саноат ишлаб чиқариш ва экология, транспорт ва нефтгаз саноати, ердан фойдаланиш ва кадастр ва бошқа соҳалар.
Ушбу дастурнинг кейинги авлодлари чиқиши билан ундаги функциялар ҳам тобора ошиб боради. Масалан 2-авлод вакилида географик електрон жадваллар билан ишлашга, қарор қабул қилишга ва статистик маълумотларни жадвал кўринишда киритиш имкониятлари мавжуд бўлса, учинчи авлодида фазовий таҳлил ва моделлаштириш каби функциялар билан бойитилган. Ҳозирги кунда саноатда ва ишлаб чиқариш соҳасида ArcGIS 9.3 дастурнинг 10-авлоди ишлатиб келинмоқда ва у юқоридагилардан кўра кўпроқ функциялар билан тўлдирилган ва ишлаш тезлиги ҳам оширилган.
« ArcGIS 9.3 » дастури қуйидаги асосий вазифаларни бажариш учун мўлжалланган:

• 
  карталарни яратиш ва тарирлаш;
  
• 
  карталарни визуаллаштириш ва лойиалаш;
  
• 
  мавзули карталар яратиш;
  
• 
  географик ва семантик маълумотларни фазовий ва статистик таҳлил қилиш;
  
• 
  геокодлаш;
  
• 
  маълумотлар базаси билан ишлаш;
  
• 
  карта ҳисоботи ва хулосаларини принтер, плоттерга ѐки график файлларга ўтказиш.
  

« ArcGIS 9.3 » дастуридан фазовий маълумотлар билан ишлашда фойдаланиш мумкин. Дастурининг асосий хусусияти - жадвал кўринишида оддийлик билан ишга тушиши, База типидаги файллар ва сервер маълумотлар базасидан маълумотларни тасвирлашда, қайта ишлашда уларни яхши тушуниш ва таҳлил этишдир.