Тахририй ишлар ва карталарни тахрир этиш. Тахририй-тайёрлов ишлари

3.2. Карталарни тахрир қилиш
Биз юқорида айтиб ўтганимиздек картани тахрир қилиш деганда карта тузиш учун тахририй ҳужжатларни ишлаб чиқиш ва картани яратиш босқичларида илмий ва техникавий раҳбарлик қилиш жараѐни тушунилади.
Картани тахрир қилишга қуйидаги тахририй ишлар киради:
-тахририй тайѐргарлик ишлар;
-тахририй рахбарлик, карта тузиш, янгилаш ҳамда нашрга тайѐрлаш ва нашр қилиш жараѐни ишини сифатли олиб боришни назорат қилиш;
тахририй назорат, текширишни йулга қўйиш, тузиш, нашр қилиш,
чизиклар ва рангли нусхаларни текшириб қабул қилиш;
-нашр қилинган картанинг дастлабки нусхасини тахлил қилиш; Тахририй-тайѐргарлик ишлари қуйидагиларни ўз ичига олади:
-ишни ўрганиб чиқиш, картанинг мақсадини тушуниб, уни талаб даражасига етказиш;
-картографик манбаларни йиғиш, таҳлил қилиш, аниклаш;
-картага тушуриладиган худудни ва унга тушириладиган объектларни, воқеа ва ходисаларни ўрганиш;
-тахририй режа ѐки тахририй кўрсатмани ишлаб чиқиш;
-ишни бажариш учун мутахассислар (карта фабрика ходимларидан) танлаш уларни тайѐрлаш.
Тахририй ишлар карта тузиш жараѐнида ҳам олиб борилади, унинг сифати ва аниқлигини назорат қилади. Иш жараѐнида вужудга келган баъзи ўзгаришларни ҳисобга олиш ва умумий раҳбарлик қилиш ҳамда камчиликларни тезлик билан бартараф қилиш ҳам тахририй ишларга киради.
Карта тузиш жараѐнини тахрир қилишда қуйидаги ишлар бажарилади:
-картанинг математик асосини текшириш;
-картографик манбаларнинг тўлиқ ва туғрилигини аниқлаш;
-вокеа ва ходисаларнинг картада инструкция асосида туғри тасвирланаѐтганини текшириш;
-давлат чегараларининг туғри тушурилишини таъминлаш;
-шартли белгиларнинг туғри ва ўз жойига қўйилишини текшириш;
-картада географик объектларнинг туғри ва ўз жойида ѐзилишини назорат қилиш;
-шу типдаги картага якин бўлган мазмундаги карталарни солиштириб, уларни мувофиқлаштириш.
Бу жараѐнда тахририй режада кўрсатилган ҳамма талабларни бажарилиши шарт. Ҳамма бажарилган ишлар карта формулярига туширилиб борилади. Иш жараѐнида карта тузишда ишлатиладиган асбоблар, янги техникавий анжомлардан фойдаланиш масаласига ҳам эътибор берилади. Масалан, карта чизишда гравировальный аппарат (пластикни тешиб чизувчи) дан фойдаланишни ҳам текшириб назорат қилинади.
Тахририй ишлар картанинг рангли нусхалари текширилиб, сўнгги тасдиқдан ўтказилиб дастлабки нусхасини нашр қилгунча давом этади.