Tafakkur tahililiga kognitiv yondashuv ppt

BIR OZ TARIX
•
Psixologiyaning ushbu sohasi Amerika Qo’shma Shtatlarida XX asrning o’rtalarida
paydo bo’lgan. Kognitiv psixologiya hozirgi paytda shakllangan shaklda paydo
bo’lishidan oldin, ushbu fan sohasidagi mutaxassislar bilish jarayonida paydo
bo’lgan qiyinchiliklar ustida ishlashga harakat qilishdi. Bir necha asr oldin olimlar
tafakkurni nafaqat falsafiy nuqtai nazardan, balki ilmiy jihatdan o’rganishga
harakat qilishdi.
•
Hozirgi psixologiyaning eng o’ziga xos xususiyatlarini o’sha davr olimlari keltirgan:
•
Dekart
•
Kant.
•
Dekartning kontseptsiyasi, ya’ni u yaratgan psixologik fanning tuzilishi uning
psixikasini eksperimental usullar bilan o’rganishga olib keldi. Xum assotsiativ fikrlash
va tizimlashtirilgan ruhiy jarayonlar qonunlarini aniqlashga intildi. Kantda, o’z
navbatida, ong tizimdir va olingan ko’nikmalar (tajriba) bu tizimni to’ldiradigan
ma’lumotlardir.

---

•
Faqatgina bu faylasuflar kognitiv psixologiyaning asosi hisoblanadi, deb ishonish 
noto’g’ri bo’ladi. Albatta, nafaqat ular, balki boshqa ilm sohasidagi boshqa olimlar 
ham psixologik fanning ushbu sohasini shakllantirish va shakllantirishga o’z hissalarini 
qo’shdilar.
•
Kognitiv psixologiyaning paydo bo’lishiga turtki bo’lganligi 1956 yilda Massachusets 
ilmiy-texnik universitetida o’tkazilgan yig’ilish ekanligiga ishonishadi. Bu psixologiya 
sohasidagi inqilobning boshlanishi edi, u odamning bilish xususiyatlariga qiziqish paydo 
bo’lishiga va kognitiv jarayonning o’ziga asoslanadi.
•
Psixologiyada paydo bo’lgan yangi yo’nalish quyidagilarga qarshi qaratilgan edi:
•
xulq-atvorli tendentsiya;
•
xatti-harakatni baholashdan ruhiy elementni olib tashlash;
•
kognitiv jarayonlar va rivojlanishni shakllantirishga qaratilgan harakatlarga e’tibor 
bermaslik.

---

---

•
Kognitiv psixologiyaning yakuniy asosi neo-xulqizm edi. Keyin,
inson tanasiga qarashdan boshlab, uni keyinchalik qayta ishlash
bilan ma’lumot olish bilan shug’ullanadigan tizim sifatida, eng
yangi yo’nalish ixtiro qilindi. Ushbu jihat jamiyat olingan
ma’lumotlarga turlicha ta’sir ko’rsatadi degan tushunchaga
asoslanadi.
•
Odamlar turli xil konfiguratsiyada olingan ma’lumotlarni qayta
ishlaydilar, ma’lum indikatorlarni tanlaydilar va keyinchalik ularni
qayta ishlaydilar yoki keraksizligi sababli to’liq yo’q qiladilar.
Ushbu
davrda
kognitiv
psixologiya
kompyuter
texnologiyalarining jadal rivojlanishi va psixologiya sohasidagi
so’nggi mavhum tadqiqotlar paydo bo’lishi bilan bog’liq
bo’lgan o’ziga xos uslubiy platformada ishonchli turibdi.

---