Tafakkur buzilishlari

Harf agnoziyasi

• Harf agnoziyasida bemorlar harflarni to’g’ri ko’chirsada, ularning nomini aytib bera olmaydi, chunki ularni tanimaydi. SHuning uchun ham bu bemorlarda o’qish qobiliyati buziladi (birlamchi aleksiya). Bunday bemorlar narsalarni to’g’ri taniydi, ularning tasviriga to’g’ri baho bera oladi va hatto murakkab fazoviy tasvirlarni to’g’ri farqlay olishadi-yu, harflarni tanishmaydi, ularni o’qiy olishmaydi. Agnoziyaning bu turi bosh miya chap yarim sharining (o’naqaylarda) chakka ensa sohalari zararlanganda kuzatiladi.

Ranglar agnoziyasi

• Ranglar agnoziyasi ikki xil turga bo’lib o’rganiladi. Ranglar agnoziyasining haqiqiy turi va ranglarni tanib olish (anglash)ning buzilishlari (ranglarga ko’rlik) farqlanadi. Ranglarga ko’rlik va ranglarni tanishning buzilishi ko’ruv yo’llarining ham periferik, ham markaziy qismlari zararlanganda, ya‘ni ham to’r parda, ham ko’ruv sistemasining po’stloq osti va po’stloq tuzilmalari zararlanganda kuzatiladi. Ma‘lumki, ranglarni qabul qilishning buzilishi ko’z to’r pardasining degeneratsiyasi va kolbachalar patologiyasi bilan ham bog’liq. 1887 yili Vilbrand bemorning ranglarni tanimasligini birinchi bo’lib aniqlagan va uni ranglar amnestik afaziyasi deb atagan. 1908 yili I. Levandovskiy qaysi narsalar qanday rangda bo’lishini aytib bera olmagan bemorni kuzatib, ranglar agnoziyasining ranglarni ajrata olmaslikdan farqini ko’rsatib berdi.
• Ranglar agnoziyasida bemorlar ranglarni ajratib olib va qanday narsalar qaysi ranglar bilan (olma, yaproq, apelsin va h.k.) bo’yalganini aytib bera olmaydi.