Tafakkur avlodi

ЎЗБЕКИСТОНДА ПАХТА ЯККАҲОКИМЛИГИНИНГ 
ЎРНАТИЛИШИ ВА УНИНГ НАТИЖАЛАРИ
37
ниши ҳақида қисқача маълумотнома» деб номлана
-
ди. Қуйида ушбу ҳужжатдан парчалар келтирамиз:
Саидов Абдураҳмон – Яккабоғ районидан. Кена
-
гас селсоветидаги Қизил Шарқ колхози раиси. Са
-
фар эшоннинг куёви. Абдураҳмоннинг отаси Саид-
хўжа 1931 йилда вафот этган. У ҳам Яккабоғдан. 
Ҳокимият таъқибидан яшириниш мақсадида қо
-
чиб юрган. Йирик эшон. Деновга келгач, яширинча 
эшонлик билан шуғулланган, муридларга эга бўл
-
ган. Абдураҳмон ҳозирги кунда қулоқ Ҳасаннинг 
уйи да яшаб юрибди. Уни колхоз завхози билан бир
-
га яшириб турибди. Шу сабаб у ва яна бир ижтимо
-
ий бегона, сайлов ҳуқуқидан маҳрум этилиб, қулоқ 
қилиниши лозим бўлган Мулла Бўрон Аллабеков 
қулоқлар рўйхатига тушмаган. Абдураҳмон қочиш 
олдидан Сафар эшонни олдига келиб, ҳукумат уни 
қулоқлаштирмоқчи эканлигини айтишга улгур
-
ган. Абдураҳмон туфайли Сафар эшон колхоз аъ
-
золигида турган ва уни эшон бўлганлиги учун ҳеч 
ким ишга мажбур қилмаган. Нормасини эса бошқа 
колхозчилар қатори тенг олган. Қулоқлаштириш 
вақтида қулоқлар мулкидан бир жуфт этикни ўз
-
лаштириб олган. 
Чори Мисиров – амир амалдори. Айни вақтда 
Кенагас селсоветидаги Қизил Шарқ колхозининг 
завхози. Бойсунлик, ўзбек. Амир даврида Бойсун 
беги Эшонқул билан бирга Деновга кўчиб келган. 
Денов беги томонидан ясовулбоши лавозимига тай
-
инланган ва унинг қўлида Бойсун ва Деновда хизмат 
қилган. Субҳонқулибек даврида ясовулбошиликдан 
ташқари дарғалик ҳам қилган. Инқилобга қадар 20 
ботмон ери, 2 от ва 4 ҳўкизи бўлган. Ҳозирги пай
-
тда Қорахон қишлоғида яшовчи укаси Жўрабой 
Мисиров колхоз ҳисобида турмайди, экинзори ва 

---

Якубова Диларам Таджиевна
38
чорваси йўқ, ниманинг ҳисобидан яшаши маълум 
эмас. Субҳонқули даврида у ҳам 10 йил давомида 
ясовулбоши лавозимида ишлаган. Инқилоб вақти
-
да Субҳонқули билан бирга Афғонистонга қочган. 
Аммо дарёдан ўтмай, ортига қайтган.Чори ҳозирги 
кунда қулоқ Ҳасаннинг уйида яшайди ва Абдураҳ
-
мон Саидов билан бирга уни яширишмоқда ҳамда 
қулоқлар рўйхатига тушишга йўл қўйишмаяпти. 
Чори ўтган йили мана шу қулоқ Ҳасаннинг қизига 
уйланган. Мулла Бўрон Аллабековга ўхшаган ижти
-
моий бегона шахсларни ҳимоя қилаяпти
57
. Бундан 
ташқари, улар билан бирга Кенагас селсовети, Қа-
йирма қишлоғи оқсоқоли Рўзибой Ёров, қишлоқ ма
-
газини мудири Мулла Бўрон Аллабеков ҳам қамоққа 
олинган ва Сиёсий учлик олдига қулоқлаштириш 
ҳамда сургун қилиш масаласи қўйилган
58
.
Халқнинг қаршилик ҳаракатини бартараф этиш 
жараёнида совет режими оммавий террор сиёса
-
тини қўллади. Марказдан келган иш ўргатувчилар, 
колхоз тузумини назоратга олувчилар маҳаллий 
халқни қириш, бўйсунмаганлардан ўч олиш, урф- 
одатларни камситиш билан сиёсат юритдилар. Ху
-
сусан, шерободлик ҳақиқий ўқимишли, пахта илми
-
ни чуқур эгаллаган, иқтисодий хўжалик юритишни 
жуда яхши билган Норбоев Турсун гўёки босмачи
-
ларга қурол етказиб беришда айбланиб, туҳмат асо
-
сида қамоққа олинади ва қаттиқ қийноқ натижаси
-
да бевақт вафот этади. Норбоев Турсун ўз меҳнати, 
тиришқоқлиги билан оқсоқол номига сазовор бў
-
либ, Сурхондарё округ бошқармасининг иқтисодий 
ва молиявий масалалари бўйича ўринбосари дара
-
57 
Денов туман давлат архиви. 6-фонд, 1-рўйхат, 114-иш, 129-ва
-
рақ.
58 
Денов туман давлат архиви. 6-фонд, 1-рўйхат, 114-иш, 128-ва
-
рақ.

---