Tadqiqotning



Download 0,73 Mb.
bet54/64
Sana06.02.2022
Hajmi0,73 Mb.
#433916
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   64
Bog'liq
Taqlidlar

bo’m-bo’m – lug’atlarda yo’q. R.Qo’ng’urov ham uning ma’nosini izohlamagan. Ammo kallang bo’m-bo’m, deyilganda kallang bo’sh, ichida hech
narsa yo’q, agar kallang bo’m-bo’sh deyilsa, kallang mutlaqo bo’sh, degan ma’no anglashiladi. Birinchisida obrazlilik kuchli.
vag’ir-shag’ir – lug’atlarda yo’q. R.Qo’ng’urov uning ma’nosini birmuncha keng izohlagan. «Agar juft tasviriy so’zlar undosh tovushlarning o’zgarishi bilan tuzilgan bo’lsa, ba’zan ularning har bir komponentidan ham boshqa juft so’zlar hosil qilish mumkin: Qoq yarim kechada uy orqasida g’ivir-shivir bo’lib qoldi («Mushtum»). Hammasi Boysun-Qo’ng’irot elini tashlab, qalmoq yurtiga jo’nab ketmoqchi bo’lib dovirlashib, hammasi birdan katta-kichik, yosh-qari bir-biriga xabar berib, ko’cha ber deb vag’ir-shag’ir qilib, uylarini buzib tuyalarga ortib, ayollar ham o’z yukbog’ini, bo’g’ib,.. shovqun-g’alog’ul bo’lib qoldi («Alpomish»).
Bu misollardagi g’ivir-shivir, vag’ir-shug’ir juft tasviriy so’zlarning har bir komponentidan vag’ir-vug’ur, shag’ir-shug’ur kabi bir necha juft tasviriy so’z yasash mumkin. Ammo bu hodisa doimiy emas. Xususan, bu metodni unlilar o’zgarishi bilan tuzilgan juft so’zlarga tadbiq qilish ancha qiyin».53
vajir-vajir – lug’atlarda yo’q. R.Qo’ng’urov ham uning ma’nosini izohlamagan. Uning ma’nosi ko’za g’imirlayotgandek, jimir-jimir qilayotgandek tuyuladigan va bir-biri bilan chatishib, tutashib, chaplashib ketgan mayda narsalar haqida (Yangi: I.254) aytilgan bijir-bijir so’ziga yaqinlashadi, odam terisining tashqi ta’sir natijasida jimirlashi ma’nosini beradi: badanim vijir-vijir qildi singari.
vaysaqi – lug’atlarda bor. Ammo ularda uning ma’nosi hadeb vaysayveradigan, ko’p gapirishni yaxshi ko’radigan (odam) tarzida izohlangan. (Yangi: I.436). R.Qo’ng’urov uni bekorga taqlidiy so’zlar qatoriga kiritmagan bo’lishi kerak. Chunki vaysamoq, vaysaqilik, vaysiramoq singari so’zlarning asosida taqlid – vay yotgan bo’lishi kerak.
vaq-vuq – lug’atda yo’q. R.Qo’ng’urov ham uning ma’nosini izohlamagan.
U vaq-vaq ning varianti bo’lishi mumkin.

53 Қўнғуров Р. Ўзбек тилида тасвирий сўзлар, 90-бет.


vaqur-vuqur – lug’atda yo’q. R.Qo’ng’urov ham uning ma’nosini izohlamagan. U vaqir-vaqir, vaqir-vuqur ning varianti hisoblanadi. (Yangi: I.448)
valaki-salang – lug’atda bor. Ammo u valakisalang tarzida berilgan va ma’noalari o’taketgan beg’am, beparvo; ishyoqmas, xumpar, devona tarzida izohlangan. R.Qo’ng’urov uning ma’nosini izohlamagan.
valdir – lug’atda yo’q. R.Qo’ng’urov u haqda -a affiksini tahlil qilganda so’z yuritgan: «Bu affiks yuqoridagi -la affiksining qisqarishidan tug’ilgan bo’lib (so’z tasviriy so’zlardan yasash haqida boradi) r tovushi bilan tugagan tasviriy so’zlarga qo’shilib, fe’llar yasaydi: pir-pir+a, pildir+a, guldir+a, valdir+a, yaltir+a, jovdir+a, hilpir+a, yarqir+a, mo’ltir+a: Davlatning ravnaqi bizning qilichimizga bog’liq, - o’zicha valdiradi bir bek (Oybek). (123-bet). Valdir- valdir, valdirvoqye, valdirvosar, valdir-vuldur, valfajri so’zlari ham lug’atlarda yo’q. R.Qo’ng’urov uning ma’nosini izohlamagan.

Download 0,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   64




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish