Tadqiqotlari

3.14.-rasm. Korxona va marketing strategiyasi darajasidagi rejalashtirish 
jarayoni 
 
Korxona  xo‘jaligini  rivojlantirish  rejasi  strategik    rejalashtirishning  muhim 
bosqichi  hisoblanadi.  Bunda  xo‘jalik  faoliyatining  bosh  yo‘nalishlari  tahlili  amalga  
oshiriladi va ayrim tovarlarning rentabelligi aniqlanadi. Rentabellik darajasiga  ko‘ra 
Korxona boʻyicha umumiy 
rejalashtirish 
Marketingni strategik 
rejalashtirish 
 
Moliyaviy rejalashtirish 
Mahsulot ishlab 
chiqarishni 
rejalashtirish 
Marketingning 
strategik rejasi 
Sotish rejasi 
Reklamalarni chop 
etish rejasi 

---

 
84 
 
uni  savdoda  qoldirish  yoki  qoldirmaslik,  jalb  etish  yoki  jalb  etmaslik  qarorini  qabul 
qilish  kerak  bo‘ladi.  Yuqori  rentabellik  tovarlarga    ko‘proq  moliyaviy  resurslarni 
safarbar  etish,  kam  foydalilaridan    chetlasha  borishga    qaratilgan  ishlarni 
rejalashtiriladi. 
Strategik  rejalashtirish  korxona  faoliyatining  asosiy    yo‘nalishlarini  belgilaydi,  
mahsulot  ishlab  chiqarish  va  sotish  sohasidagi    barcha  harakatlarning  maqsadga 
muvofiq  yo‘nalishini  aks  ettiradi.  So‘ngra  har  bir  yo‘nalish  bo‘yicha  batafsil  rejalar 
to‘ziladi, chunki marketing konsepsiyasini qo‘llaydigan korxonalar faoliyat natijalari 
ko‘proq  savdo  sohasi  bilan  belgilanadi,  rejalar  orasida  tovar  nusxasini  yaratishdan 
boshlab  to  pirovard  sotishga  qadar  tovar  harakati  jarayonlarini  kamraydigan 
marketingni rejalashtirish alohida o‘rinni egallaydi.  
Korxonaning taktik  rejasi strategik  rejasining  bir qismi bo‘lib,  unga qo‘yilgan 
maqsadlarga    erishishning  vositalari,  usullari  aniqlanadi.  Agar  strategik 
rejalashtirishni  asosiy  mezoni  uzoq  muddatlilik  hisoblansa,  unda  marketingni  taktik 
rejalashtirishda  o‘rta  muddatli  strategik  chora-tadbirlar  amalga  oshiriladi. 
Marketingni  operativ  rejalashtirishning  mezoni  bo‘lib  qisqa  muddatlilik  hisoblanadi. 
Taktik  rejalarda    umumiy  sotish    rejasi,  har  bir  tovar  guruhi  bo‘yicha    ta’minot  va 
sotish  rejasi,  daromadlar  rejasi,  harajatlar  rejasi,  foyda  rejasi,  savdo    uchun  zarur  
jixozlar, asbob-uskunalar bilan ta’minlanish rejasi, bozorning  hozirgi holatiga  baho 
berish, korxona  imkoniyatlari  va xavf-xatarlari ifodalanadi. 
Quyidagi  3.15.-rasmda  marketingda  rejalashtirish  jarayonining  tuzilishi 
keltirilmoqda.  
Taktik rejalarda o‘tgan yildagi ko‘rsatkichlardan, jumladan  korxonaning  tovar 
oboroti    ko‘rsatkichidan  o‘sish,    ustunlikka  ega  bo‘lish    mo‘ljallansa,  bu  o‘sishga 
imkon  beruvchi  vositalar  (xususan,  sotishni  rag‘batlantirish,  reklama  va  boshqalar) 
ham  keltiriladi.  Bozordagi  sotiladigan  tovarlar  haridori,  asosiy  segmenti, 
iste’molchilarning    zarurati,  raqobatchilar  va  mol  taqsimoti    yo‘llari    ko‘rsatib 
beriladi. 
 
 

---

 
85