Tadqiqotlari

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10.6-rasm. Iste’molchilar xulq-atvorini o‘rganish modeli
1
  
 
Korxonalar  bozorida  iste’molchi  xulq-atvori  motivlari.  Iste’molchi-korxonalar 
bozori  boshqa  tovarlarni  ishlab  chiqarishda  foydalaniluvchi  tovarlarni,  foyda  olish 
maqsadida  qayta  sotish  uchun,  shuningdek,  o‘z  funksiyalarini  bajarish  uchun  xarid 
qiluvchi  tashkilotlar  va  shaxslardan  iborat.  Ushbu  bozorda  xarid  to‘g‘risida  qabul 
qilinuvchi qaror iste’mol bozoriga nisbatan murakkabroq kechadi.  
Xarid  motivlari  iste’mol  bozoridagi  kabi  bo‘lishi  hamda  korxonalar  oldiga 
qo‘yiluvchi  maqsadlar  bilan  kuchaytirilishi  va  jamiyat  oldida  ijtimoiy  javobgarlik 
darajasining yuqoriligi bilan ajralib turishi mumkin.  
Korxonalar amalga oshiruvchi xaridlar:  
➢
 
odatda katta hajmda mablag‘lar sarflanishi bilan bog‘liq bo‘ladi;  
➢
 
murakkab iqtisodiy va texnik hisob-kitoblar bilan amalga oshiriladi;  
➢
 
turli  boshqaruv  pog‘onasidagi  kishilarning  o‘zaro  aloqada  bo‘lishini  talab 
qiladi;  
➢
 
qaror qabul qilish uchun ko‘p vaqt talab qiladi;  
➢
 
iste’mol  bozoriga  nisbatan  ko‘proq  rasmiylashgan  bo‘ladi  (odatda 
buyurtmalarni yozma rasmiylashtirish talab -ilinadi);  
                                                
1
 Гольдштейн Г.Я., Катаев А.В. Маркетинг: Учебное пособие для магистрантов. Таганрог: Изд-во ТРТУ, 
2001. 85 с. 
 
ichki omillar 
 
korxona 
Xo'jalik muhiti  
 
Rag’batlar 
His etish  
 
Qabul qilish 
 
xulq-atvor  
 
So’rovlar  
va  afzal-liklar 
 
motivlar 
 
bozordagi 
maqsadlar 
 
Qaytuvchan 
aloqa  
 
shaxsiy 
xislatlar 
 
ijtimoiy 
omillar 
 
daromad 
darajasi 
 

---

 
231 
 
➢
 
bitim  sub’ektlari  (sotuvchi  va  xaridor  korxona)  ko‘p  hollarda  bir-biriga 
qattiq bog‘lanib qoladi;  
➢
 
ta’min7otchilar iste’molchilar bilan ularning muamolarini aniqlashdan tortib 
to ularning yechimini topish va ularga tovarni sotishgacha hamkorlik qilishi mumkin.  
Korxonalar  bozorida  xarid  to‘g‘risida  qaror  qabul  qilish  jarayoni  10.7-rasmda 
aks ettirilgan.