Tadqiqotlari

 
Induksiya  va  deduksiya
  kategoriyalari  marketing  tadqiqotlarida  statistik 
tahlilning muhim metodologik asoslari sifatida namoyon bo‘ladi.  
 Ushbu  kategoriyalar  marketing  tadqiqotlarida  statistik  tahlilning  ketma-
ketligini  ta’minlaydi.  Masalan,  induksiya  deganda  o‘rganilayotgan  ob’ektning 
xususiylikdan umumiylikka qarab o‘rganilishi tushuniladi. Bunga misol qilib sotilgan 
tovarlar  hajmining  tahlilini  olish  mumkin.  Unga  vaqt  nuqtai  nazaridan  qaraydigan 

---

 
115 
 
bo‘lsak uni bir soatda qancha sotilgan, bir kunlik, o‘n kunlik, bir oylik, bir choraklik, 
yarim  yillik,  to‘qqiz  oylik,  bir  yillik  oboroti  qanday  bo‘lganligining  darajasigacha 
umumlashtirish  mumkin.  Yoki  aynan    ushbu  ko‘rsatkichni  makon  nuqtai  nazaridan 
qaraydigan  bo‘lsak,  oldin  bir  kishining  sotgan  mahsulotini,  bir  bo‘linmanikini  va 
butun  mehnat  jamoasining  umumiy  sotgan  mahsuloti  miqdorigacha  o‘rganish 
mumkin. 
Deduksiya  metodida  tahlil  qilinayotgan  ob’ekt  umumiylikdan  xususiylik  sari, 
ya’ni  umumiy  ko‘rsatkichlardan  xususiy  (kichik)  ko‘rsatkichlarga  qarab  o‘rganish 
tushuniladi.  Bu  usulga  misol  qilib  birlashmada  marketingni  yaxshi  yo‘lga  qo‘yish 
natijasida  olingan  foyda  rejasining  bajarilishini  olish  mumkin.  Ushbu  ko‘rsatkich 
oldin  butun  birlashma  bo‘yicha  o‘rganiladi,  so‘ngra  uning  alohida  korxonalari 
(firmalari)  bo‘yicha,  ularning  alohida  bo‘linmalari  bo‘yicha  ketma-ketlikda 
o‘rganilib, umumiy natijaga qaysi bug‘in va bo‘linmalarning ijobiy yoki salbiy ta’sir 
qilganligi to‘g‘risida xulosa qilinadi.