Tadbirkorlik va marketing psixologiyasi. Rela: Tadbirkorlik psixologiyasi ijtimoiy-iqtisodiy fenemon sifatida

2. Tadbirkorlik faoliyati: lokus nazorat va tavakkalchilikka munosabat psixologiyasi.

Ilmiy izlanishlari asosida, amerikalik psixolog J.Rotter insonlarni o’z xulq-atvorlari va ularga aloqador voqealar ustidan nazorat omillarida ustuvorlikka ega bo’lish bo’yicha ayrim mulohazalarini bayon etgan.

Fikrimizcha, tadbirkorlar tashqi lokus nazoratga (eksternal) ega bo’lishlari bilanoq faoliyatlarida tashqi vaziyatlar orqali sodir bo’ladigan asosiy voqeliklar (tashqi sharoitning yaxshiligini, boshqa tadbirkorlarning ta’siri, ta’sodifiy vaziyatlar)ni anglab yetadilar. Tadbirkorlarning ichki lokus nazoratga ega bo’lishi esa, aksincha, o’ziga tegishli hodisalarni yuqori darajada nazorat qilishga xizmat qilib, o’z navbatida u muvaffaqiyatga erishish kabi mag’lubiyatdan qochish motivasiyalarining ta’siri doirasida mas’uliyatni qabul qilishga moyilligini aniqlashda qo’l keladi.

Bu borada olib borilgan qator ijtimoiy-psixologik tadqiqotlarning natijasi, yutuqqa erishish motivasiyasi bilan internallik aloqasini ijobiy ekanligini tasdiqlaydi. Ma’lumotlarning asoslanganligi professional-notadbirkorlikka nisbatan yuqori internallik darajasi bilan tavsiflanadi.