Tadbirkorlik va ishga joylashtirish texnologiyasi asoslari

Ochik turdagi kasaba uyushmasining ish haki darajasiga ta’siri

I sh haki

darajasiD
S
W₂ E

A

W₁

S D
0 K₂K₁Ishchi kuchi mikdori
Ochik turdagi yoki tarmokkasaba uyushmasi deyarli barcha ishchilarni o’z tarkibiga kiritish orkali ishchi kuchi taklifini nazorat kilib, ish haki darajasini erkin rakobat sharoitidagi W₁ dan W₂ ga kadar oshiradilar. Natijada ishchi kuchi taklifi egri chizig’i SS dan W₂aS ga siljiydi. W₂ ish haki darajasida ish beruvchilar bandlik darajasini K₁ dan K₂ ga kadar kiskartiradilar.

Hozirgi zamon mehnat munosabatlari o’zida davlatning ta’sirini ham aks ettiradi. Davlatning konunchilik faoliyati mehnat munosabatlarining barcha tomonlarini kamrab oladi. U nafakat iqtisodiyot davlat sektorining ishchi kuchiga bo’lgan talabini bildiradi, balki uni xususiy sektorda ham tartibga soladi, milliy iqtisodiyot mikyosida ishga yollashning asosiy o’lchamlarini aniklaydi.

Mehnat munosabatlariga davlatning ijtimoiy dasturlari (kam ta’minlangan oilalarga yordam, ishsizlik bo’yicha nafaka, har xil ijtimoiy to’lovlar, ‘ensiya ta’minoti va boshkalar) katta ta’sir ko’rsatadi. Bu dasturlar bozor tahlikasi yukori bo’lgan davlatlarda aholining ijtimoiy-iktisodiy ahvolini barkarorlashtirishga ma’lum bir darajada ijobiy ta’sir ko’rsatadi.

Davlatning ishchi kuchi bozoridagi vositachilik roli ham mehnat munosabatlariga sezilarli darajada ta’sir ko’rsatishi mumkin. Jumladan, o’ziga kisman ishchi o’rinlarini kidirish va tavsiya kilish hamda ishga joylashtirish bo’yicha umummilliy dasturni ishlab chikarish vazifalarini oladi. Ishchilarni o’kitish va kayta tayyorlashning davlat tizimi, bozorning o’zgaruvchan talablariga tez moslashishga imkon beradi.