Tadbirkorlik va boshqaruv

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

DENOV TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA INSTITUTI

“TADBIRKORLIK VA BOSHQARUV” FAKULTETI

“RAQAMLI IQTISODIYOT” KAFEDRASI

“IQTISODIYOT NAZARIYASI” FANIDAN

K U R S I S H I
MAVZU: ISHLAB CHIQARUVCHI TAKLIFI VA RAQOBAT XULQI
Guruh: 8 BH-2020

Bajardi: Safarov Davlat

Ilmiy rahbar: Sh.J.Borotov


Himoya natijasi: «____» baho. «____» _________ 2021 yil
DENOV 2021

ISHLAB CHIQARUVCHI TAKLIFI VA RAQOBAT XULQI

MUNDARIJA
Kirish…………………………………………………………………………… 3

Asosiy qism:

1.Ishlab chiqarish mazmuni va mohiyati……………………………………….. 5

2.Ishlab chiqarishda taklifning o’rni……………………………………………. 13

3.Ishlab chiqarishda va bozor iqtisodiyotida raqobatning ahamiyati…………... 19

4.Bozor iqtisodiyotiga o’tish davrida Janubiy Korea tajribasi…………………. 26

5.Xulosa:………………………………………………………………………... 31

6.Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati…………………………………………… 34

7.Foydalanilgan sayitlar:……………………………………………………….. 35

Kirish

Hozirgi kunda butun jahon iqtisodchilarining oldida turgan yirik masalalardan biri, bu shak shubhasiz, odamlarning bitmas tuganmas ehtiyojlarini qondirishdir. Shu sababli, bugun dunyoning har bir chekkasini olmaylik, turli xildagi insonlarning iste’moli uchun kerak bo’ladigan mahsulotlarni tayorlashga bo’lgan talab ortib bormoqda. Shu jumladan bizning davlatimiz bo’limish O’zbekistonda bu borada ancha ishlar amalga oshirilmoqda. Shu o’rinda Prizidentimiz I. A. Karimovning quyidagi so’zlarini keltirishimiz lozim. “Sobiq ittifoq markazi o’tkazgan yangi mustamlakachilik hududiy iqtisodiy siyosat oqibatida respublikada xalq xo’jaligi bir tomonlama xom-ashyo bazasi sifatida rivojlandi. Texnologiya, resurslar, shuningdek butlovchi buyumlarni bir qis mini, xalq is’temoli mollarini etkazib berish jihatidan boshqa respublikalarga juda qaram qilib qo’ydi. Ammo “O’zbekiston - kelajagi buyuk davlat, deb ta’kidlamoq uchun barcha asoslar bor. Respublikada hamma narsa: tabiiy boyliklar, unumdor yer, qudratli iqtisodiy va ilmiy - texnikaviy, insoniy va ma’naviy salohiyat mavjud” O’zbekiston zaminida juda ulkan va noyob, hali ishlab chiqarishga jalb etilmagan mineral xomashyo resurslari to’plangan. Ularning 95 turi aniqlangan. Respublikada 370 ta kon ishlab, har yili 200 million tonnadan ortiq tog’ jinslari qazib olinmoqda. Paxta tolasini yetishtirishda mamlakatimiz jahonda yetakchi o’rinlardan birini egallaydi. Markaziy Osiyo davlatlarida yetishtirilgan paxta tolasining 1,5 million tonnasi yoki 75 foizi O’zbekiston hissasiga to’g’ri keladi. Hozirda dunyo aholisi soni taxminan 8 miliardga yetgan. Va bu ko’rsatkich kundan kunga yanada oshib bormoqda. Kishilik ja miyatini taraqqiyoti va insonlarni yashashlari uchun zarur bo’lgan moddiy ne’ matlar tabiatda mavjud bo’lsada, ularni inson extiyojlariga moslab tayyorlamoq, yetishtirmoq, ishlab chiqarmoq va qayta ishlab, ularni tayyor iste’mol maxsulotlariga aylantirmoq lozim. Buning uchun esa, eng avvalo ishlab chiqarish uchun zarur bo’lgan unsurlarni bo’lishi, ularni o’zaro birikishini shakllantirish lozimdir. Xullas ishlab chiqarishni tashkil etmoq kerak. Shundan keyin ishlab chiqarishni maqsadi, moxiyati, vazifasi va uning natijalarini tushunmoq kerak bo’ladi. Maqsad aniq bo’lgandan keyin esa, ishlab chiqarishni uzluksizligini ta’minlash, samaradorligini oshirib borish va iste’molchilarga to’g’ridan to’g’ri yetkazib berish ustuvor vazifaga aylanadi. Prezidentimiz o‘z ma’ruzalarida “Tovar bozorlarida monopolistik faoliyatni cheklash va raqobat to‘g‘risidagi qonon bugungi kunda eskirdi va zamon talablariga javob bermay qoldi. Shuni e’tiborga olgan xolda “Raqobat to‘g‘risidagi” yangi qonunni ishlab chiqarishimiz va qabul qilishimiz zarur.”1 - deb ta’kidlagan edilar. Shulardan kelib chiqqan xolda, raqobat bozor iqtisodiyotini harakatlantiruvchi mexanizm hisoblanadi. Zero, raqobat tashqi kuch sifatida maydonga chiqib, korxonalarda mehnat unumdorligini oshirish, harajatlarni kamaytirish, ishlab chiqarish va mehnatni oqilona tashkil etishga, binobarin ishlab chiqarishni kengaytirish va samaradorligini oshirishga doimo undab turadi. jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida iqtisodiyotning real sektori korxonalarini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha birinchi navbatda ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, hamkorlik aloqalarini kengaytirish, mustahkam hamkorlikni yo‘lga qo‘yish, mamlakatimizda ishlab chiqarilgan mahsulotlarga ichki talabni rag’batlantrish masalalari alohida o‘rin tutdi. Prezidentimiz ta’kidlaganlaridek “Mamlakatimiz iqtisodiy taraqqiyotining eng muhim istiqbolari va ustuvor yo‘nalishlarini belgilab olar ekanmiz,biz ichki ehtiyojning o‘sishiga alohida e’tibor qaratishimiz kerak bo‘ladi, shundan kelib chiqqan xolda, bizning yaqin istiqboldagi eng muhim vazifamiz boshlagan ishlarimizni izchil davom ettirish , iste’mol talabini kengaytirish maqsadida satsial sohani rivojlantirish, mehnatga haq to‘lashni yanada oshirish, xizmat ko‘rsatishni rivojlantirish. Mamlakatimizda demokratik islohatlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi. sektorini, infratuzilma ob’ektlarini rivojlantirishga, transport va komunikatsiya loyhalarin amalga oshirilishiga alohida e’tibor berishdir”.