Tadbirkorlik va boshqaruv” fakulteti “moliya va bank ishi” kafedrasi

- to’g’ridan-to’g’ri qayta baholash usuli. Bunda alohida ob’ektlar qayta baho-lanadiganlarga o’xshash bo’lgan Yangi obx’ektlarni baholash paytida 1 yanvar hola-tiga ko’ra hujjatli tasdiqlangan bozor narxlari, ishlab chiqaruvchi zavodlardan, savdo tashkilotlaridan, davlat idoralaridan, ommaviy axborot vositalari va maxsus adabiyotlarda chop etiladigan bo’yicha narxlar to’g’risida yozma ravishda olin-gan ma’lumotlar, shuningdek baholovchining hisobotiga asosan qayta baholanadi.
-dastlabki (tiklash) qiymatini indeksatsiyalash usuli. Bu usul bo’yicha alo-hida ob’ektlar O’zbekiston Respublikasi Statistika davlat qo’mitasi tomonidan ishlab chiqilgan asosiy vositalar qiymati o’zgarishi indeksatsiyalarini qo’llagan holda qayta baholanadi.
Buxgalteriya hisobi yuqorida qayd etilgan usullarni qo’llash yo’li bilan asosiy vositalar balans qiymati ularning tiklash qiymatigacha oshishi (kama-yishi) asosiy vositalar, uzoq muddatli ijara shartnomasiga muvofiq olingan asosiy vositalar, o’rnatish uchun uskunalar, zahira kapitalini hisobga oluvchi hi-sobvaraq bilan bog’langan holda kapital qo’yilmalar hisobvaraqlarining debeti (krediti) bo’yicha aks ettiriladi.
Asosiy vositalar to’g’ridan-to’g’ri usul bilan qayta baholanganda buxgalteriya hisobida eskirish summasi qayta baholangandan keyingi tiklash qiymatining qayta baholashdan oldingi qiymatiga nisbati bilan hisoblanadigan qayta sanash koeffitsenti bo’yicha tuzatish kiritiladi.
Asosiy vositalar indeksatsiyalash usuli bilan qayta baholanganda qayta baholash sana holatiga hisobda bo’lgan eskirish summasi (to’liq eskirish hisob-langan ob’ektlar ham bunga kiradi.) tiklash qiymatigacha qayta hisoblashda aso-siy fondlar qiymati o’zgarishining tegishli indekslariga ko’paytirilishi lozim.
Тuzatish kiritilgan eskirish bilan qayta baholashgacha bo’lgan eskirsh summasi orasidagi farq zahira kapitalini hisobga oluvchi hisobvaraqlar bilan korrespondentlashgan «Asosiy vositalar eskirishi» hisobvarag’inig kreditida (oshgan taqdirda) va debetida (kamaygan taqdirda) aks ettiriladi.
Misol. Korxona 1200 ming so’mlik, bozr qiymati 1500 ming so’m bo’lgan, 240 ming so’m eskirish hisoblongan kompьyuterni qayta baholashniamlga oshirdiyu Dastlabki qiymatdan bozor narxining oshishi (1500 - 1200) x 1200 : 100 q 25% ni tashkil etdi. Binobarin eskirishga 240 ming so’m x 25% : 100 q 60 ming so’mlik summaga tuzatish kiritiladi.

- qayta baholash summasiga berilgan yozuv :