Tadbirkorlik

Bunday holda ular sarmoyaning tashqi manbalardan olishlari mum­
kin. Tashqi manbalardan tijorat banklari va kredit uyushmalari katta
rol o ‘ynaydilar. Ular kredit shartnomalari asosida tadbirkorlarga uzoq
muddatli va qisqa muddatli kreditlar, mikrokreditlar berib, tadbirkorlik
sarmoyasini kengaytirishga katta hissa qo‘shadilar. Bundan tashqari,
tadbirkorlik subyektlari boshqa yuridik va jismoniy shaxslardan uzoq
muddatga va qisqa muddatga qarz olishlari ham mumkin.
Tadbirkorlik faoliyati davrida joriy qarzlar vujudga keladi. Masalan,
kelib tushgan xomashyo va materiallar pulining toTiq yoki qisman o ‘z
vaqtida k o ‘chirilmay qolishi, xaridorlarning mahsulot qiymatining
bir qismini oldindan to ‘lab qo‘yishlari, soliqlar va boshqa majburiy
to‘lovlardan ma’lum muddat qarz bo‘lib qolishi, ayrim kechiktirilgan
to‘lovlar va boshqa holatlarda joriy qarzlar to‘planib, ularni uzishga
m o‘ljallangan mablag‘lar tadbirkorlik sarmoyasi tarkibida aylanib yu-
radi.
Ayrim tadbirkorlik subyektlari maqsadli tushumlarga ega bo‘lishlari
mumkin. Bunday tushumlarga grantlar bo‘yicha ajratilgan mablag‘
tushishi, davlat subsidiyalari, a’zolik badallari, maqsadli foydalani-
ladigan soliq imtiyozlari va boshqa maqsadli tushumlar kiradi. Ulardan
faqat belgilangan maqsadlar uchun foydalanish mumkin.
Tadbirkorlik subyektlari o ‘zlariga zarur boTgan va yetishmaydigan
mol-mulkni ijaraga yoki lizingga olib foydalanadilar. Bu tadbirkorlik
faoliyati ehtiyojlarini qondirish va sarmoyasini tejab qolishi da katta rol
o ‘ynaydi.
Tadbirkorning oila a’zolari, qarindoshlari, o ‘rtoqlari, hamkorlari va
boshqalar unga tadbirkorlik faoliyatida doimiy yoki vaqtinchalik foy­
dalanish uchun ayrim ishlab chiqarish vositalarini (binolar, transport