Tadbirkorlik faoliyati turlari 2-mavzu. Tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari Reja

Aksiyadorlik  jamiyati  –  bu  jismoniy  shaxslar  kapitallarining  birlashuvi  bo‘lib,  u 

aksiyalar chiqarish yo‘li bilan tashkil  etiladi. 

Jamiyat jamlangan kapitaliga qarab maxsus qimmatli qog‘oz – aksiya chiqaradi. Aksiyani 

sotib  olganlar  hissadorlarga  aylanishadi  va  foydadan  o‘z  hissasi  –  divedendni  olib  turadilar. 

Aksiyadorlik jamiyati o‘z majburiyatlari bo‘yicha o‘ziga tegishli butun mol-mulk bilan javobgar 

hisoblanadi.  Aksiyadorlar  jamiyati  majburiyatlari  bo‘yicha  javobgar  emas  va  uning  faoliyati 

bilan bog‘liq zararlar uchun faqat o‘zlariga tegishli aksiyalar qiymati doirasida 

---

javobgar hisoblanadi. 

Aksiyadorlik  jamiyatining  ustav  fondi  aksiyadorlar  sotib  olgan  aksiyalarning 

nominal  qiymatlaridan  tashkil  topadi.  Jamiyat  chiqaradigan  barcha  aksiyalarning  nominal 

qiymati bir xil bo‘lishi lozim. Aksiya bo‘linmas hisoblanadi. 

Aksiyadorlik jamiyatini ta’sis etishda uning jami aksiyalari ta’sischilar orasida tarqatilishi 

kerak. 

Aksiya  fond  birjalarida  muomalada  bo‘ladi,  bir  shaxsdan  boshqasiga  erkin  o‘tadi  va 

aksiyalar uchun uning hissasi to‘g‘risidagi hujjatt hisoblanadi. Aksiyadorlik jamiyatini: 



 

aksiyadorning umumiy  majlisi; 



 

kuzatuv kengashi; 



 

ijro organi  boshqaradi. 

Aksiyadorlarning  umumiy  majlisi  oliy  boshqaruv  organi  hisoblanadi.  Agar  qonun 

hujjatlarida  boshqacha  tartib  belgilanmagan  bo‘lsa,  u  aksiyadorlik  jamiyati  faoliyati  bilan 

bog‘liq  barcha  masalalarni  hal  qilish  huquqiga  ega.  Aksiyadorlik  jamiyatining  kuzatuv 

kengashi  jamiyat  faoliyatida  umumiy  rahbarlikni  amalga  oshiradi.  Aksiyadorlik  jamiya- 

tining joriy (kundalik) faoliyatiga yagona ijro organi (direktor) yoki kollegial (maslahat) ijro 

organi (boshqaruv, direksiya) rahbarlik qilishi  mumkin. 

Aksiyadorlik shaklidagi tadbirkorlikning quyidagi afzalliklari  bor: 



 

aksiyadorlik  jamiyati  –  bu  Biznesning  ko‘proq  demokratik  shaklidir.  Unga 

xohlagan  kishi  bevosita  yoki  obuna  bo‘lish  yo‘li  bilan  aksiyani  sotib  olib,  a’zo  bo‘lishi  va 

mulk egasiga aylanishi  mumkin; 



 

vaqtincha bekor turgan sarmoyalar markazlashuviga  erishiladi; 



 

nisbatan  samarali  sohalarga  kapital  oqimini  tashkil  qilish  imkoniyati 

tug‘iladi; 



 

davlat mulkini xususiylashtirish imkoniyatlari kengayadi; 



 

moliyaviy barqarorlikka  erishiladi; 



 

tadbirkorlikda  tavakkalchilik  xavfi  kamayadi  (hissador  o‘z  aksiyasi 

miqyosida  ziyon  ko‘rsa,  korxona  egasi  butun  mulkidan ajraladi); 



 

bir  vaqtning  o‘zida  ishlab  chiqaruvchilar,    tovar  etkazib  beruvchilar, 

haridorlar  va    mahalliy  davlat  organlari  manfaatlarining  o‘zaro  muvofiqlashuviga 

erishiladi. 

Aksiyadorlik jamiyati ochiq va yopiq turda bo‘lishi mumkin.