Tadbirkorlik faoliyati turlari 2-mavzu. Tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari Reja

Moliyaviy  mablag‘ga  bo‘lgan  talab  va  uning  hisobi.  Tadbirkorlik  bitimini  tuzish 

moliyaviy  xarajatlar  bilan  bog‘liq.  Ishlab  chiqarish  va  tadbirkorlik  faoliyatiga  kerak 

bo‘ladigan pulning miqdorini (Pp) quyidagi formula asosida hisoblash  mumkin: 

Pp = Pi + Pm + Pv + Pa + Ph ; 

---

Bu erda: 

Pi  –  yollanma  ishchilarga  maosh  to‘lash  uchun  kerak    bo‘ladigan    pul    mablag‘lari; 

Pm – sotib olinadigan material, xom ashyo, yarim tayyor mahsulot, butlash  qismlar, 

yonilg‘i, energiya uchun to‘lovlar; 

Pv  –  mehnat  vositalari  (asosiy  ishlab  chiqarish  fondlari)  –  bino,  inshoot,  uzatish 

moslamalari,  mashina,  hisoblash  texnikasi,  asbobuskunalar,  transport  vositalarini  sotib  olishga 

ketgan mablag‘lar; 

Pa – axborot uchun sarflangan mablag‘lar; 

Ph  –  boshqa  tashkilotlar  xizmatiga  (qurilish  ishlari,  transport  xizmatlari  va 

boshqalarga) ketgan to‘lovlar. 

Ishlab  chiqarish  faoliyati  bilan  shug‘ullanish  uchun  tadbirkor  boshlang‘ich  kapitalga  ega 

bo‘lishi kerak. Har qanday kishining bunga imkoni bo‘lmasligi mumkin. Ushbu holatda ishbilarmon 

tijorat banki yoki mablag‘i bor shaxsga kredit olish uchun murojaat qiladi. Buning boshqa yo‘li ham 

bor – tadbirkor ishlab chiqarish omillari (bino, uskuna, xom ashyo, material, axborot va boshqalar)ni 

kreditga ham olishi mumkin. Baribir tadbirkor kredit bergan shaxsga olingan pul mablag‘ini yoki 

kreditga olingan ishlab chiqarish omillarining qiymatini qo‘shimcha foizlar bilan qaytarishi kerak. 

Mablag‘larni  imtiyozli  asosida  davlat  tuzilmalari  ajratishi  mumkin.  Buning  uchun 

O‘zbekistonda  kichik  Biznesni  rivojlantirishga  yordam  berish  maqsadida  mahsus 

jamg‘armalar tuzilib, kredit berishga imtiyozlar yaratilgandir. 

Ishlab chiqarish va tadbirkorlik faoliyatida bilvosita ishtirokchi bo‘lib, unda moliya soliq 

organlari  ishtirok  etadi.  Ular  tadbirkorlik  faoliyati  hisobidan  mahalliy  byudjetga  majburiy 

to‘lovlar, ajratmalar va jarimalar o‘tkazish bilan shug‘ullanadilar.