Тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

Кредит мажбуриятларини таъминлаш усуллари 
Кредитлашда олинаётган кредит қанчалик таъминланганлигига 
катта эътибор берилади. Банклар таъминланмаган кредит бериш 
ҳақида қарор қабул қилишлари ҳам мумкин (“Банклар ва банк 
фаолияти тўғрисида”ги Қонуннинг 34-м.). Шу билан бирга, банклар 
кичик тадбиркорлик субъектларига кредит беришда кредитнинг 
умумий 
суммасида 
қарз 
олувчининг 
гаров 
таъминотини 
расмийлаштириш билан боғлиқ харажатларини ҳисобга олиш 
ҳуқуқига эга (“Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари 
тўғрисида”ги Қонуннинг 29-м. 4-қисми). 
Кредитни таъминлашда фуқаролик қонунчилигида мавжуд 
бўлган мажбуриятларни таъминлаш усулларидан бўлган кўчар ва 
кўчмас мулк гарови, кафиллик ва кафолатдан кенг фойдаланилади. 
Банклар кредит таъминоти миқдорини ўз кредит сиёсатларида 
белгилаб қўйишади. Мисол учун у 
125 фоиз бўлиши мумкин, яъни 
олинаётган кредит суммаси 
100 000 000 (юз миллион) сўмни 
ташкил этса, банк кредит олаётган 
мижозидан 125 000 000 000 (бир юз 
йигирма беш миллион) сўмлик 
таъминот тақдим этишни талаб этиши 
мумкин. 
Банк 
таъминот 
сифатида 
ликвидли бўлган мол-мулк тақдим 
этилишига катта аҳамият беради. 
Ликвидли мол-мулк - қарз олувчининг осон сотиладиган мол-мулки, 
шу жумладан ижтимоий инфратузилма объектлари, транспорт 
воситалари, компьютер ва бошқа асбоб-ускуналар, шунингдек 
қарздорнинг бошқа мол-мулки (“Банкларнинг кредитлари бўйича 
қарздорлик ўз вақтида қайтарилмаган тақдирда ундирувни 
қарздорларнинг ликвидли мол-мулкига қаратиш Тартиби”. Ўз.Р. 

---

VIII БОБ. Тадбиркорлик субъектларини молиялаш ва кредитлаш 
асослари
235 
Вазирлар Маҳкамасининг 04.12.2002 й. 422-сон Қарори билан 
тасдиқланган). 
Шунингдек, банк қонунчиликда ундирув қаратилиши мумкин 
бўлмаган мол-мулкни кредит таъминоти сифатида қабул қилмайди 
(Қаранг: “Давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш 
тўғрисида”ги (19.11.1991 й.) Қонун 4-моддасининг 2-банди; “Суд 
ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш 
тўғрисида”ги Қонуннинг (29.08.2001 й.) 52-моддаси; “Қарздор ва 
унинг оиласининг нормал турмуш кечириши учун зарур бўлган, ижро 
ҳужжатлари бўйича ундирув қаратилиши мумкин бўлмаган уй 
анжомлари ва жиҳозлари, кийимлар ҳамда бошқа буюмлар Рўйхати”. 
Ўз.Р. Вазирлар Маҳкамасининг 14.04.2009 й. 110-сон Қарори билан 
тасдиқланган; “Ижро ишини юритиш ва суд ижрочилари фаолиятини 
ташкил этиш тартиби тўғрисида”ги Низомнинг 102-банди. 29.12.2001 
й. 1091-сон.).